خیلی‌ها فکر می‌کنند می‌توانند ابلاغیه‌ها را نادیده بگیرند یا در جلسات دادگاه شرکت نکنند؛ اما واقعیت این است که در ترکیه، اگر از شما شکایت شود—چه شکایت درست باشد چه بی‌اساس—شما موظف به پاسخگویی و حضور در دادگاه هستید و بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. بله، احتمال ممنوع‌الخروج شدن کاملاً جدی است. در سیستم قضایی ترکیه، اگر در دادگاه حاضر نشوید یا به احضاریه‌ها پاسخ ندهید، قاضی یا دادستان می‌تواند برای جلوگیری از فرار یا عدم حضور در مراحل رسیدگی، دستور ممنوع‌الخروجی (Yurtdışı Çıkış Yasağı) برای شما صادر کند.

دلایل رایج صدور ممنوع‌الخروجی عبارت‌اند از:

• پرونده‌های کیفری: در پرونده‌های کیفری برای اطمینان از حضور متهم، ممنوع‌الخروجی کاملاً رایج است. حتی اگر شکایت بی‌اساس باشد، تا زمانی که بی‌گناهی شما اثبات نشود این خطر وجود دارد.

• پرونده‌های حقوقی با مبالغ بالا یا بدهی: اگر موضوع شکایت مالی باشد یا حکمی صادر شود و شما بدهی را پرداخت نکنید، احتمال ممنوع‌الخروجی برای اجرای حکم وجود دارد.

• عدم پاسخگویی به احضاریه‌ها: نادیده گرفتن احضاریه‌های رسمی ممکن است به صدور دستور جلب یا ممنوع‌الخروجی منجر شود.

پس اگر از شما شکایت شده—حتی بی‌دلیل—به هیچ عنوان احضاریه را نادیده نگیرید. حضور در دادگاه یا معرفی وکیل رسمی، بهترین راه جلوگیری از مشکلات بعدی مثل ممنوع‌الخروجی است.

بله — ارزش ملک در زمان خرید خودش به‌تنهایی مانع یا ملاک شهروندی از طریق اقامت طولانی‌مدت نیست. مهم این است که شما شرایط «شهروندی از طریق اقامت» را داشته باشید: حداقل ۵ سال اقامت قانونی و مستمر در ترکیه با رعایت محدودیت خروج از کشور، داشتن منبع درآمد معتبر، نداشتن سوپیشینه کیفری جدی و رعایت سایر الزامات اداری.

شرایط اصلی که باید داشته باشید

۵ سال اقامت قانونی و پیوسته: شما باید حداقل ۵ سال پشت هم دارای اقامت معتبر در ترکیه باشید.
عدم خروج طولانی‌مدت: در این ۵ سال نباید بیش از ۱۸۰ روز (مجموع) خارج از ترکیه بوده باشید؛ خروج‌های طولانی ممکن است دوره را از نو بیندازد.
اقامت غیرتوریستی: نوع اقامت شما باید قانونی و موجه باشد (اقامت کاری، ملکی، تحصیلی، سرمایه‌گذاری یا سایر انواع معتبر).
منبع درآمد ثابت و قانونی: باید اثبات کنید که درآمد کافی و قانونی برای تأمین مخارج دارید (اشتغال، درآمد سرمایه‌ای، حقوق بازنشستگی، حساب بانکی با گردش مناسب یا کارفرما).
عدم سوءپیشینه: نداشتن سابقه کیفری در ترکیه و کشور تابعیت‌تان و نداشتن مصداق‌هایی که مانع اعطای تابعیت شود.
نکات مهم و پرکاربرد

• ارزش ملکِ روز یا ارزش زمان خرید مهم نیست. معیار شهروندی از مسیر اقامت «مدت و کیفیت اقامت» است، نه لزوماً قیمت ملکی که خریده‌اید.

• اگر منبع درآمد ثابت ندارید: برخی مراجع می‌پذیرند که شما یک ضامن/حامی (تبعه ترک یا فرد دارای شرایط مالی) معرفی کنید یا مدارکی ارائه دهید که نشان‌دهنده توان مالی هست؛ اما این موضوع تضمین قطعی نیست و بسته به مورد باید مدارک قوی مالی نشان دهید.

• اگر در ۵ سال چند بار خارج شدید: اگر مجموع خروج‌ها از ترکیه بیش از ۱۸۰ روز شده باشد، ممکن است نیاز باشد دورهٔ ۵ ساله را از نو طی کنید.

• اگر سابقه یا پرونده قضایی دارید: حتی مشکلات در کشور مبدا یا ترکیه می‌تواند منجر به رد درخواست شود.

• روی انتقال از اقامت ملکی به شهروندی حساب کنید: اقامت ملکی به‌خودی‌خود به تابعیت ختم نمی‌شود؛ باید بعد از تکمیل شرایط رسمی، مرحله‌ی درخواست شهروندی را طی کنید و پرونده‌تان بررسی شود.

بله، امکان‌پذیر است — اما فقط اگر یک شرط کلیدی را رعایت کنید:

بر اساس مقررات وزارت علوم ایران، برای اینکه یک مدرکِ صادرشده از دانشگاه خارجی در ایران قابل ارزشیابی باشد، باید:

بیش از نیمی از دوره تحصیل (حداقل 50٪ + 1 واحد) در دانشگاه مورد تأیید وزارت علوم گذرانده شود.

یعنی می‌توانید:

• سال‌های اول تحصیل را در یک دانشگاه غیرتأیید بخوانید؛

• سپس با انتقال به یک دانشگاه مورد تأیید، ادامه تحصیل را در دانشگاه معتبر تمام کنید؛

• و مدرک نهایی که از دانشگاه معتبر صادر می‌شود در ایران قابل ارزشیابی و تأیید خواهد بود.

نتیجه نهایی

اگر می‌خواهید مدرک نهایی‌تان در ایران معتبر باشد، بیش از نصف تحصیل باید در دانشگاه تأییدشده انجام شود؛

بنابراین شروع تحصیل در یک دانشگاه ضعیف یا غیرتأیید مشکلی ندارد، به شرطی که به‌موقع انتقال بگیرید و مدرک نهایی از دانشگاه تأیید باشد.

برخی کالاها طبق قوانین ترکیه قابل‌ورود نیستند؛ در صورت کشف، معمولاً ضبط و معدوم می‌شوند و در موارد جدی (مثل مواد مخدر یا اشیای عتیقه) پیگرد قانونی دارد.

۱) محصولات دامی و پروتئینی — قابل‌ورود نیست

• انواع گوشت (خام، پخته یا منجمد)، فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس، کالباس، ناگت، کباب آماده و…

• انواع ماکیان (مرغ، بوقلمون، اردک، غاز) و فرآورده‌های آنها.

• لبنیات خام یا محلی (شیر خام، پنیر محلی، ماست غیرپاستوریزه، کره حیوانی و…)

• تخم‌مرغ و محصولات تخم‌مرغی بدون مجوز

نکته: کنسروهای کارخانه‌ای دارای برچسب، تاریخ تولید/انقضا و پلمپ ممکن است در موارد محدود پذیرفته شوند، ولی محصولات خانگی یا باز بسته‌بندی‌شده معمولاً ضبط می‌شوند

۲) گیاهان، بذرها، قلمه‌ها و نهال — بدون مجوز قرنطینه ممنوع

• بذر سبزیجات، گل، دانه‌ها، پیاز گل، قلمه و نهال‌های زنده ممنوع یا تحت مقررات سخت قرنطینه هستند.

• بسیاری از محصولات گیاهی فقط با مجوز و کنترل بهداشتی می‌توانند وارد شوند؛ در غیر این صورت ضبط و برگشتی یا معدوم خواهند شد.

۳) مواد مخدر و روان‌گردان — کاملاً ممنوع و پیگرد قانونی

• هرگونه ماده مخدر یا محتوای حاوی مواد کنترل‌شده که بدون نسخه یا مجوز است، منجر به توقیف و احتمالاً پیگرد کیفری می‌شود

۴) آثار عتیقه، اشیای باستانی و فرهنگی — اکیداً ممنوع/مشروط

• اشیای باستانی، آثار تاریخی و هر کالایی که مشمول قوانین حفاظت میراث فرهنگی باشد، ورودشان ممنوع یا جزو کالاهای بسیار کنترل‌شده است و برخورد قانونی می‌شود.

۵) سلاح، مهمات، و اقلام انفجاری/خطرناک — ممنوع

• هر نوع اسلحه گرم، سردِ هجومی، مهمات، مواد منفجره، آتش‌بازی (هوی‌فایرها) یا اقلام مشابه در چمدان یا بار ممنوعند و معمولاً ضبط می‌شوند. همچنین بسیاری از اقلام خانگی خطرناک (گاز، بنزین، اسپری‌های آتش‌زا) محدود است.

۶) داروهای نسخه‌ای و برخی مواد پزشکی — محدود/نیاز به مدارک

• داروهای خاص که نیاز به نسخه دارند یا سرنگ/انژکتور (در صورت عدم ارائه مدارک پزشکی) ممکن است بررسی و در بعضی شرایط محدود شوند. اگر دارویی همراه دارید، نسخهٔ پزشک ترجمه‌شده همراه ببرید.

۷) کالاهای خطرناک و قابل اشتعال (مواد شیمیایی، اسپری‌ها، پاوربانک‌های خیلی بزرگ و…) — محدود یا ممنوع

• باتری‌های لیتیوم با توان بالا، مایعات قابل اشتعال، برخی مواد شیمیایی و اسپری‌های تحت فشار در بار یا کابین هواپیما ممنوع یا محدود هستند

۸) اقلامی که باید اعلام شوند یا محدودیت مقدار دارند

• حمل پول نقد یا ارز با مقادیر بزرگ باید اعلام شود

• تنباکو، الکل و برخی کالاهای تجاری دارای سقف معافیت و قوانین اعلامی هستند