اضافه ماندن در ترکیه هم جریمه مالی دارد و هم می‌تواند باعث ممنوع‌الورودی شما شود. طبق قوانین مهاجرت ترکیه و تجربه‌های مسافران، اگر تا ۳ ماه اقامت غیرقانونی داشته باشید، معمولاً ۳ ماه ممنوع‌الورودی برای شما اعمال می‌شود. اگر بین ۳ تا ۶ ماه اضافه بمانید، ممنوع‌الورودی به ۶ ماه می‌رسد و برای ۶ ماه تا ۱ سال، یک سال ممنوع‌الورودی اعمال می‌شود. اگر اضافه‌ماندن شما بین ۱ تا ۲ سال باشد، معمولاً ۲ سال ممنوع‌الورودی خواهید داشت. در موارد خاص یا وجود “کد تحدید”، ممکن است مدت ممنوع‌الورودی بیشتر شود.

جریمه اضافه‌ماندن نیز معمولاً به این شکل محاسبه می‌شود: ماه اول حدود ۵۰ دلار و برای هر ماه اضافه حدود ۱۰ دلار. این مبالغ ممکن است کمی متفاوت باشد و بسته به مرز، افسر مسئول و نرخ ارز تغییر کند. پرداخت جریمه برای خروج از ترکیه الزامی نیست، اما اگر بدون پرداخت جریمه خارج شوید، مدت ممنوع‌الورودی بیشتر می‌شود و برای دریافت ویزای جدید دچار مشکل خواهید شد. حتی اگر جریمه را پرداخت کنید، ممنوع‌الورودی همچنان باقی می‌ماند و برای بازگشت باید یا مدت ممنوع‌الورودی تمام شود یا با یک ویزای رسمی مانند ویزای کاری یا تحصیلی درخواست ورود بدهید. اگر پرونده شما مشمول کد تحدید شده باشد، صرفاً پرداخت جریمه کافی نیست و باید ابتدا از طریق دادگاه یا وکیل مهاجرت مشکل را حل کنید و سپس با یک ویزای جدید وارد ترکیه شوید. در مجموع، اضافه‌ماندن در ترکیه همیشه با جریمه مالی و ممنوع‌الورودی همراه است و برای بازگشت قانونی باید قوانین را رعایت کنید و در صورت نیاز از مشاوره حقوقی کمک بگیرید.

این فهرست، مجموعه مدارکیه که معمولاً برای تمدید اقامت از شما خواسته می‌شه. بسته به نوع اقامت (دانشجویی، کاری، ملکی، خانوادگی و …) ممکنه چند مدرکِ اختصاصی هم لازم باشه، و افسر پرونده همیشه می‌تونه مدارک بیشتر بخواهد — پس با تمام اصل‌ها و کپی‌ها و ترجمه‌های لازم حاضر شین.

چک‌لیست مدارک برای تمدید اقامت

1. پرینت فرم وقت (Appointment confirmation / Randevu form) — همان فرم وقت ملاقات.

2. فرم درخواست پرینت‌شده (Printed application form) — فرم e-İkamet پرینت و امضا شده.

3. چهار قطعه عکس بیومتریک (۴×۵ cm) — جدید و استاندارد پاسپورتی.

4. کپی صفحه اول پاسپورت (صفحه هویتی) + اصل پاسپورت همراه.

5. کپی صفحه آخرین مهر ورود به ترکیه (آخرین ورود) یا ویزا/ای-ویزا در صورت نیاز.

6. کپی پشت و روی کارت اقامت قبلی (Residence card).

7. مدرک ثبت آدرس (Yerleşim Yeri Belgesi) که از طریق e-Devlet گرفته‌اید (برگه ثبت آدرس).

8. بیمه سلامت معتبر — کپی و معمولاً «۵ صفحه اول» بیمه (یا همان برگه‌ای که پوشش و مدت را نشان می‌دهد).

9. اثبات محلی اقامت: قرارداد اجاره رسمی (نوتری‌دار یا قرارداد با نام صاحب قرارداد) یا کپی سند مالکیت (Tapu) یا taahhütname در صورت سکونت در خانه دیگران یا نامه خوابگاه در صورت دانشجویی.

10. اثبات تمکن مالی / منبع درآمد: گردش حساب بانکی، فیش حقوقی، قرارداد کاری یا نامه کارفرما، یا مدارک درآمدی متناسب با نوع اقامت.

11. رسید پرداخت هزینه‌ها (State contribution / kart ücreti) در صورت پرداخت قبلی؛ برخی دفاتر رسید پرداخت را می‌خواهند.

12. ریز نمرات / گواهی تحصیلی — فقط برای دانشجویان (گواهی اشتغال به تحصیل و ریزنمرات به زبان ترکی یا ترجمه).

13. سایر مدارک مرتبط با نوع اقامت: قرارداد کار، جواز شرکت، سند ملکی، فرم taahhütname از ضامن ترک، گواهی ازدواج/شناسنامه برای اقامت خانوادگی و غیره.

نکات مهم و کاربردی

• اصل مدارک را همیشه همراه داشته باشید. معمولاً از شما اصل + کپی خواسته می‌شود و شاید مأمور اصل‌ها را ببیند.

• ترجمه رسمی یا تأیید کنسولی برای بعضی اسناد ممکن است لازم باشد؛ قبل از راندوو چک کنید.

• افسر پرونده می‌تواند مدارک اضافی بخواهد. پس اگر پرونده‌ی شما حساس یا پیچیده است (مثلاً انتقال از نوعی اقامت به نوع دیگر)، چند مدرک تکمیلی هم همراه ببرید.

• فهرست را روز قبل مرتب کنید؛ یک پوشه با برگه‌ها، کاغذها و کپی‌ها آماده کنید تا لحظه آخر استرس نداشته باشید.

• در صورتی که مدارکی مثل بیمه یا قرارداد اجاره آنلاین است، نسخه‌ پرینت‌شده و ترجیحاً مهرشده همراه داشته باشید.

• برای دانشجویان: ریزنمرات و گواهی اشتغال به تحصیل باید «تاریخ‌دار و رسمی» باشند.

• برای متقاضیان ملکی: کپی Tapu و مدارک پرداخت/مالیات ممکن است بخواهند.

• در صورت نقص مدرک: معمولاً به شما فرصت ۲۸ روزه می‌دهند تا مدارک تکمیلی را ارائه کنید، ولی بهتر است از ابتدا کامل بروید تا استرس و ریسک رد شدن را حذف کنید.

جمع‌بندیِ نهایی

این لیست، پایه و اساس مورد نیاز برای تمدید رو پوشش می‌ده؛ اما همیشه احتمال خواسته شدن یک یا دو مدرک اضافه هست — پس با اصل مدارک، چند کپی اضافی، ترجمه‌ها و رسیدهای پرداخت حاضر بشید تا راندوو بدون استرس و کامل انجام بشود.

خیلی‌ها فکر می‌کنند می‌توانند ابلاغیه‌ها را نادیده بگیرند یا در جلسات دادگاه شرکت نکنند؛ اما واقعیت این است که در ترکیه، اگر از شما شکایت شود—چه شکایت درست باشد چه بی‌اساس—شما موظف به پاسخگویی و حضور در دادگاه هستید و بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. بله، احتمال ممنوع‌الخروج شدن کاملاً جدی است. در سیستم قضایی ترکیه، اگر در دادگاه حاضر نشوید یا به احضاریه‌ها پاسخ ندهید، قاضی یا دادستان می‌تواند برای جلوگیری از فرار یا عدم حضور در مراحل رسیدگی، دستور ممنوع‌الخروجی (Yurtdışı Çıkış Yasağı) برای شما صادر کند.

دلایل رایج صدور ممنوع‌الخروجی عبارت‌اند از:

• پرونده‌های کیفری: در پرونده‌های کیفری برای اطمینان از حضور متهم، ممنوع‌الخروجی کاملاً رایج است. حتی اگر شکایت بی‌اساس باشد، تا زمانی که بی‌گناهی شما اثبات نشود این خطر وجود دارد.

• پرونده‌های حقوقی با مبالغ بالا یا بدهی: اگر موضوع شکایت مالی باشد یا حکمی صادر شود و شما بدهی را پرداخت نکنید، احتمال ممنوع‌الخروجی برای اجرای حکم وجود دارد.

• عدم پاسخگویی به احضاریه‌ها: نادیده گرفتن احضاریه‌های رسمی ممکن است به صدور دستور جلب یا ممنوع‌الخروجی منجر شود.

پس اگر از شما شکایت شده—حتی بی‌دلیل—به هیچ عنوان احضاریه را نادیده نگیرید. حضور در دادگاه یا معرفی وکیل رسمی، بهترین راه جلوگیری از مشکلات بعدی مثل ممنوع‌الخروجی است.

بله — ارزش ملک در زمان خرید خودش به‌تنهایی مانع یا ملاک شهروندی از طریق اقامت طولانی‌مدت نیست. مهم این است که شما شرایط «شهروندی از طریق اقامت» را داشته باشید: حداقل ۵ سال اقامت قانونی و مستمر در ترکیه با رعایت محدودیت خروج از کشور، داشتن منبع درآمد معتبر، نداشتن سوپیشینه کیفری جدی و رعایت سایر الزامات اداری.

شرایط اصلی که باید داشته باشید

۵ سال اقامت قانونی و پیوسته: شما باید حداقل ۵ سال پشت هم دارای اقامت معتبر در ترکیه باشید.
عدم خروج طولانی‌مدت: در این ۵ سال نباید بیش از ۱۸۰ روز (مجموع) خارج از ترکیه بوده باشید؛ خروج‌های طولانی ممکن است دوره را از نو بیندازد.
اقامت غیرتوریستی: نوع اقامت شما باید قانونی و موجه باشد (اقامت کاری، ملکی، تحصیلی، سرمایه‌گذاری یا سایر انواع معتبر).
منبع درآمد ثابت و قانونی: باید اثبات کنید که درآمد کافی و قانونی برای تأمین مخارج دارید (اشتغال، درآمد سرمایه‌ای، حقوق بازنشستگی، حساب بانکی با گردش مناسب یا کارفرما).
عدم سوءپیشینه: نداشتن سابقه کیفری در ترکیه و کشور تابعیت‌تان و نداشتن مصداق‌هایی که مانع اعطای تابعیت شود.
نکات مهم و پرکاربرد

• ارزش ملکِ روز یا ارزش زمان خرید مهم نیست. معیار شهروندی از مسیر اقامت «مدت و کیفیت اقامت» است، نه لزوماً قیمت ملکی که خریده‌اید.

• اگر منبع درآمد ثابت ندارید: برخی مراجع می‌پذیرند که شما یک ضامن/حامی (تبعه ترک یا فرد دارای شرایط مالی) معرفی کنید یا مدارکی ارائه دهید که نشان‌دهنده توان مالی هست؛ اما این موضوع تضمین قطعی نیست و بسته به مورد باید مدارک قوی مالی نشان دهید.

• اگر در ۵ سال چند بار خارج شدید: اگر مجموع خروج‌ها از ترکیه بیش از ۱۸۰ روز شده باشد، ممکن است نیاز باشد دورهٔ ۵ ساله را از نو طی کنید.

• اگر سابقه یا پرونده قضایی دارید: حتی مشکلات در کشور مبدا یا ترکیه می‌تواند منجر به رد درخواست شود.

• روی انتقال از اقامت ملکی به شهروندی حساب کنید: اقامت ملکی به‌خودی‌خود به تابعیت ختم نمی‌شود؛ باید بعد از تکمیل شرایط رسمی، مرحله‌ی درخواست شهروندی را طی کنید و پرونده‌تان بررسی شود.