آیا همزمان با تحصیل در ترکیه اجازه کار قانونی داریم؟

خیلی از دانشجوها تصور می‌کنند صرف داشتن اقامت تحصیلی یعنی اجازه کار هم دارند، اما طبق قوانین رسمی ترکیه این تصور اشتباه است. در ترکیه، کار کردن خارجی‌ها (حتی دانشجوها) فقط در صورتی قانونی است که مجوز رسمی کار (Çalışma İzni) صادر شده باشد. اقامت تحصیلی به‌تنهایی هیچ حقی برای کار ایجاد نمی‌کند و اگر دانشجویی بدون مجوز کار کند، ممکن است با جریمه، لغو اقامت یا حتی مشکلات اقامتی جدی روبه‌رو شود. نکته مهم اینجاست که مجوز کار را خود دانشجو نمی‌تواند بگیرد و این کار باید حتماً توسط کارفرما و از طریق وزارت کار ترکیه انجام شود.

واقعیت اجازه کار دانشجویی در ترکیه کاملاً به مقطع تحصیلی بستگی دارد. در مقطع کاردانی (فوق‌دیپلم)، طبق قوانین موجود و همچنین تجربه افراد، عملاً امکان دریافت مجوز کار وجود ندارد و حداقل در سال اول تحصیل اجازه کار صادر نمی‌شود. به همین دلیل، دانشجویان این مقطع نباید روی کار قانونی در ترکیه حساب باز کنند.

در مقطع کارشناسی (لیسانس)، قانون شفاف‌تر است. دانشجو در سال اول تحصیل به‌هیچ‌وجه اجازه کار ندارد. از سال دوم به بعد امکان درخواست مجوز کار وجود دارد، اما فقط به‌صورت پاره‌وقت و با ساعت کاری محدود (حدود ۲۰ تا ۲۴ ساعت در هفته). ضمن اینکه همه نوع شغلی هم شامل این مجوز نمی‌شود؛ مثلاً کارهای خانگی مانند نگهداری کودک یا سالمند معمولاً در چارچوب این مجوز قرار نمی‌گیرند و کارفرما باید یک مجموعه رسمی و ثبت‌شده باشد تا بتواند برای دانشجو درخواست مجوز بدهد.

بهترین و مطمئن‌ترین وضعیت مربوط به مقاطع ارشد و دکتری است. دانشجویان این مقاطع از همان سال اول تحصیل، به‌محض شروع دوره اصلی دانشگاه، می‌توانند برای دریافت مجوز کار اقدام کنند و محدودیت یک‌سال انتظار ندارند. در این مقاطع، محدودیت ساعتی مشخصی در قانون ذکر نشده و شرایط کار معمولاً بر اساس قرارداد با کارفرما و قوانین کار ترکیه تعیین می‌شود. به همین دلیل، اگر هدف اصلی فرد از تحصیل در ترکیه، امکان کار قانونی همزمان با تحصیل باشد، ارشد و دکتری عملاً «برگ برنده» محسوب می‌شوند.

در مورد دوره‌های زبان مثل تومر یا دوره‌های آمادگی زبان انگلیسی (Hazırlık) باید کاملاً شفاف گفت که این دوره‌ها اجازه کار ندارند. دانشجویان این دوره‌ها حتی اگر اقامت تحصیلی موقت داشته باشند، از نظر قانون ترکیه مجاز به دریافت مجوز کار نیستند و هرگونه فعالیت شغلی در این دوره‌ها غیرقانونی محسوب می‌شود.

در جمع‌بندی نهایی باید گفت: بله، کار همزمان با تحصیل در ترکیه ممکن است، اما نه برای همه مقاطع و نه بدون مجوز رسمی. قبل از تصمیم‌گیری برای تحصیل در ترکیه، دانستن این تفاوت‌ها می‌تواند از بسیاری از مشکلات اقامتی و حقوقی در آینده جلوگیری کند.