بله — در ترکیه انواع مختلفی از اجازه اقامت (İkamet İzni) وجود دارد که می‌توان از داخل کشور درخواست داد.  اصل کلی طبق ماده ۲۱ قانون شماره ۶۴۵۸ این است که اتباع خارجی باید برای دریافت اجازه اقامت از نمایندگی‌های دیپلماتیک ترکیه در کشور خود (کنسولگری‌ها) اقدام کنند.

اما ماده ۲۲ همان قانون، موارد استثنایی را مشخص کرده که در آن‌ها می‌توان از داخل ترکیه برای اقامت درخواست داد. این موارد شامل اقامت‌های خاص و شرایط ویژه است.

بر اساس قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی، اقامت‌هایی که می‌توان از داخل ترکیه درخواست داد عبارت‌اند از:

۱. اقامت با دستور مراجع قضایی یا اداری

اگر بر اساس دستور رسمی از سوی دادگاه‌ها یا نهادهای اداری، حضور فرد در ترکیه ضروری باشد (مثلاً در جریان دادرسی یا پرونده حقوقی).

۲. اقامت دانشجویی

اتباع خارجی که در ترکیه تحصیل می‌کنند می‌توانند از داخل کشور برای اقامت دانشجویی درخواست دهند یا تمدید کنند.
همچنین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ترکیه می‌توانند از داخل کشور برای اقامت کوتاه‌مدت مخصوص جستجوی کار یا تأسیس کسب‌وکار اقدام کنند.

۳. اقامت خانوادگی (Aile İkamet İzni)

همسر، فرزند یا والدین افراد دارای اقامت قانونی در ترکیه می‌توانند از داخل کشور درخواست اقامت خانوادگی دهند.

۴. اقامت بشردوستانه (İnsani İkamet İzni)

در شرایط استثنایی مانند جنگ، فجایع انسانی، یا وضعیت‌هایی که خروج از ترکیه ممکن نیست، می‌توان از داخل کشور برای اقامت بشردوستانه اقدام کرد.

۵. اقامت بلندمدت (Uzun Dönem İkamet İzni)

افرادی که حداقل ۸ سال اقامت قانونی و بی‌وقفه داشته‌اند، می‌توانند از داخل ترکیه برای اقامت بلندمدت درخواست دهند.

۶. اقامت برای نوزاد متولدشده در ترکیه

در صورتی که والدین دارای اقامت معتبر باشند، فرزند تازه‌متولدشده نیز می‌تواند از داخل کشور برای دریافت اقامت اقدام کند.

۷. تغییر نوع اقامت

اگر دلیل اقامت فعلی فرد تغییر کند (مثلاً از اقامت خانوادگی به کاری یا از دانشجویی به کوتاه‌مدت)، او می‌تواند از داخل ترکیه نوع اقامت خود را تغییر دهد، بدون نیاز به خروج از کشور.

نکته مهم

اداره مهاجرت (Göç İdaresi) به شدت روی اثبات دلیل قانونی حضور در کشور هنگام درخواست اقامت تأکید دارد. درخواست بدون دلیل موجه یا خارج از زمان مجاز، معمولاً رد می‌شود.

بله، حتی اگر حضانت قانونی فرزند با شما باشد، برای گرفتن اقامت یا شهروندی فرزند زیر ۱۸ سال در ترکیه معمولاً نیاز به موافقت کتبی والد دیگر دارید. بر اساس مقررات رسمی اداره مهاجرت ترکیه (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü)، حضانت به‌تنهایی به‌معنای داشتن اختیار قانونی برای «مهاجرت یا اقامت دائم کودک در کشور دیگر» نیست؛ بلکه تنها به نگهداری و تربیت کودک مربوط می‌شود.

در نتیجه، اگر از همسر خود جدا شده‌اید یا همسرتان در فرآیند مهاجرت همراه شما نیست، باید اجازه‌نامه رسمی (noter onaylı muvafakatname) از والد دیگر تهیه کنید که در آن قید شود با اقامت یا شهروندی فرزند در ترکیه موافق است.

در صورت نداشتن این موافقت‌نامه، درخواست اقامت فرزند ممکن است توسط اداره مهاجرت رد شود یا تا زمان ارائه سند قانونی معتبر متوقف بماند.

اگر مقیم ترکیه هستید و کد مالیاتی خود را گم کرده‌اید، نیازی به دریافت مجدد شماره جدید نیست، زیرا این کد دائمی است و فقط باید آن را دوباره استعلام کنید. برای بازیابی، دو روش رسمی وجود دارد:
1. از طریق اینترنت:
وارد سایت رسمی اداره مالیات ترکیه به آدرس https://ivd.gib.gov.tr شوید، گزینه “Yabancılar için Vergi Kimlik Numarası Sorgulama” را انتخاب کنید و با وارد کردن نام، نام خانوادگی، تاریخ تولد و شماره پاسپورت، کد خود را مشاهده کنید.
2. به‌صورت حضوری:
با پاسپورت و کارت اقامت (İkamet) به نزدیک‌ترین اداره مالیات (Vergi Dairesi) مراجعه کنید. مأمور مربوطه کد مالیاتی شما را در سیستم جستجو کرده و نسخه چاپی آن را در چند دقیقه تحویل می‌دهد.
نکته: کد مالیاتی برای خارجی‌ها در ترکیه دائمی است و تغییر نمی‌کند، بنابراین فقط کافی است آن را بازیابی کنید نه اینکه مجدداً درخواست دهید.

در ترکیه، خدمات آب، برق و گاز تنها به نام شخص استفاده‌کننده‌ی فعلی ملک (مالک یا مستأجر جدید) فعال می‌شوند. به همین دلیل، اگر به‌تازگی به خانه، دفتر یا مغازه‌ای نقل مکان کرده‌اید، باید اشتراک هرکدام از این خدمات را به نام خودتان منتقل کنید. در غیر این صورت، ممکن است اشتراک قطع شود یا مشکلات قانونی برای مالک قبلی و ساکن جدید به وجود آید.

مراحل کلی انتقال انشعابات (Abonelik Devri)

فرآیند انتقال یا ثبت اشتراک جدید برای هر سه نوع خدمت تقریباً مشابه است و از طریق دفاتر خدمات مربوطه یا سیستم‌های آنلاین انجام می‌شود:

1. مراجعه به شرکت یا اداره مربوطه:

· آب → شرکت آب‌رسانی شهر (مانند İSKİ در استانبول)

· برق → شرکت برق منطقه‌ای (مانند Enerjisa یا CK Boğaziçi Elektrik)

· گاز → شرکت گاز طبیعی منطقه (مانند İGDAŞ یا Başkent Doğalgaz)

2. ارائه مدارک لازم:

مدارک معمولاً شامل موارد زیر است:

· کارت کیملیک یا کارت اقامت معتبر (İkamet İzni)

· پاسپورت (فقط برای برق در برخی شهرها پذیرفته می‌شود)

· قرارداد اجاره یا سند مالکیت (Tapu)

· بیمه زلزله (DASK)

· شماره یا تصویر کنتور (Sayaç Numarası)

· کد آدرس (Adres Kodu)

3. پرداخت مبلغ ضمانت (Güvence Bedeli):

در هنگام ثبت اشتراک، مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت یا دپوزیت ضمانتی دریافت می‌شود. این مبلغ تضمینی است برای پرداخت هزینه‌های مصرفی یا بدهی‌های احتمالی، و میزان آن بسته به شهر، نوع ملک (مسکونی، تجاری یا اداری) و شرکت خدمات‌دهنده متفاوت است.

💧 آب (Su Aboneliği)

در شهرهایی مانند استانبول، شرکت İSKİ مسئول ارائه خدمات آب است. هنگام نقل مکان به واحد جدید باید اشتراک آب را به نام خودتان منتقل کنید.

مبلغ دپوزیت آب توسط İSKİ بر اساس براساس تعرفه، مصرف فرضی و شرایط اشتراک تعیین می‌شود و در پایان اشتراک، در صورت تسویه کامل قبض‌ها، به شما بازگردانده می‌شود.

ارائه‌ی بیمه زلزله (DASK) برای فعال‌سازی اشتراک آب الزامی است.

🔌 برق (Elektrik Aboneliği)

برای انتقال اشتراک برق، باید از شرکت منطقه‌ای برق (مثل Enerjisa یا Sepaş) نوبت گرفته و مدارک خود را ارائه دهید.

مبلغ ضمانت برق بر اساس توان قراردادی (kW) و نوع مصرف (خانگی یا تجاری) محاسبه می‌شود. این مبلغ نیز پس از لغو اشتراک و تسویه بدهی‌ها، از طریق حساب بانکی یا پست (PTT) قابل بازگشت است.

🔥 گاز طبیعی (Doğalgaz Aboneliği)

در صورت اسکان جدید، لازم است اشتراک گاز را نیز به نام خود بزنید.

شرکت‌های گاز طبیعی معمولاً علاوه بر مبلغ ضمانت، هزینه‌هایی برای بررسی ایمنی و اتصال اولیه دریافت می‌کنند.

ضمانت گاز بر اساس نوع مصرف (مثلاً کُومبی، اجاق یا سیستم گرمایشی مرکزی) تعیین می‌شود و در صورت عدم بدهی، در پایان اشتراک بازگردانده می‌شود.

نکته مهم این است که مبلغ مربوط به نصب یا اتصال اولیه (Bağlantı Bedeli) معمولاً غیرقابل بازگشت است.

زمان بازگشت دپوزیت‌ها

پس از پایان اشتراک و تسویه همه بدهی‌ها، مبلغ دپوزیت معمولاً ظرف ۳ تا ۱۰ روز کاری بازگردانده می‌شود.
بازگشت وجه معمولاً به همان شماره حساب بانکی (IBAN) که در زمان ثبت اشتراک اعلام شده انجام می‌گیرد.
اگر بدهی معوق وجود داشته باشد، ابتدا از مبلغ ضمانت کسر و سپس مابقی پرداخت می‌شود.

نکات مهم برای ایرانیان مقیم ترکیه

• اگر کارت اقامت (İkamet) ندارید، فقط اشتراک برق ممکن است با پاسپورت به نام شما ثبت شود.

• برای اشتراک آب و گاز حتماً باید شخصی با کارت کیملیک معتبر در قرارداد ذکر شود یا کفیل معرفی کنید.

• پیش از تخلیه ملک، حتماً درخواست لغو اشتراک (Abonelik İptali) بدهید تا هزینه‌های مصرفی بعدی به نام شما ثبت نشود.

• رسید پرداخت دپوزیت و شماره اشتراک را نزد خود نگه دارید تا هنگام لغو بتوانید مبلغ ضمانت را دریافت کنید.

جمع‌بندی:

انتقال انشعابات در ترکیه یکی از مراحل ضروری پس از نقل مکان است. هر شرکت خدماتی برای اطمینان از پرداخت هزینه‌ها، مبلغی به‌عنوان ضمانت دریافت می‌کند که پس از اتمام قرارداد و تسویه کامل، به شما بازگردانده می‌شود. مبلغ این دپوزیت‌ها بسته به شهر، نوع ملک و شرکت خدمات‌دهنده متفاوت است، بنابراین توصیه می‌شود پیش از مراجعه، مبلغ دقیق و مدارک موردنیاز را از اداره محلی استعلام کنید.

در ترکیه، دو نوع کارت بانکی رایج هستند که ممکن است برای کاربران خارجی یا کسانی که تازه با سیستم بانکی ترکیه آشنا می‌شوند، ابهاماتی ایجاد کنند: «کارت بانکی (Banka Kartı)» و «کارت اعتباری (Kredi Kartı)». درک تفاوت‌های کلیدی این دو کارت می‌تواند به شما کمک کند تا مدیریت مالی بهتری داشته باشید و از امکانات بانکی به‌طور مؤثر بهره‌برداری کنید.

کارت بانکی (Banka Kartı)

کارت بانکی، که به آن کارت حساب یا کارت دبیت نیز گفته می‌شود، مستقیماً به حساب جاری یا پس‌انداز شما متصل است. هر بار که از این کارت استفاده می‌کنید، مبلغ خرید یا برداشت، به‌طور آنی از موجودی حساب شما کسر می‌شود. این کارت مناسب افرادی است که ترجیح می‌دهند تنها با موجودی واقعی خود خرید کنند و از ایجاد بدهی جلوگیری نمایند.

ویژگی‌های کلیدی:

برداشت از موجودی حساب: تنها زمانی می‌توانید خرید کنید که موجودی کافی در حساب داشته باشید.
عدم امکان خرید اقساطی: این کارت به‌طور معمول امکان پرداخت اقساطی ندارد.
عدم تأثیر بر سابقه اعتباری: استفاده از این کارت تأثیر مستقیمی بر امتیاز اعتباری شما ندارد.
کارمزد پایین یا بدون کارمزد: معمولاً کارمزد سالانه ندارد یا بسیار کم است.
امنیت بالا: با توجه به عدم وجود بدهی، ریسک مالی کمتری دارد.

کارت اعتباری (Kredi Kartı)

کارت اعتباری، به شما این امکان را می‌دهد که تا سقف معینی از اعتبار بانک استفاده کنید و خریدهای خود را انجام دهید. شما می‌توانید مبلغ خرید را در موعد مقرر بازپرداخت کنید و در صورت پرداخت به‌موقع، از پرداخت بهره معاف خواهید بود. این کارت برای افرادی مناسب است که توانایی بازپرداخت اقساط را دارند.

ویژگی‌های کلیدی:

استفاده از اعتبار بانک: امکان خرید حتی در صورت نداشتن موجودی کافی در حساب.
امکان خرید اقساطی: بسیاری از بانک‌ها امکان پرداخت اقساطی را فراهم می‌کنند.
تأثیر بر سابقه اعتباری: استفاده مسئولانه می‌تواند امتیاز اعتباری شما را افزایش دهد.
کارمزد و بهره: ممکن است کارمزد سالانه، بهره دیرکرد و هزینه‌های اضافی داشته باشد.
ریسک بدهی: در صورت عدم پرداخت به‌موقع، ممکن است بدهی شما افزایش یابد و بهره تعلق گیرد.
بنابراین اگر تمایل دارید تنها با موجودی واقعی خود خرید کنید و از ایجاد بدهی جلوگیری نمایید، کارت بانکی گزینه مناسبی است.و اگر نیاز به خریدهای بزرگ دارید و می‌خواهید از امکاناتی مانند خرید اقساطی و امتیازدهی استفاده کنید، کارت اعتباری مناسب‌تر است — البته تنها در صورتی که توان بازپرداخت ماهانه را داشته باشید.