اگر اقامت دانشجویی شما در ترکیه منقضی شود و پیش از پایان اعتبار آن برای تمدید اقدام نکنید، کارت اقامت شما دیگر معتبر نخواهد بود و از نظر قانونی، اقامت شما در ترکیه غیرمجاز محسوب می‌شود. در این حالت، وضعیت شما «kaçak ikamet» یا اقامت غیرقانونی تلقی می‌شود و باید کشور را ترک کنید تا از جریمه یا ممنوع‌الورودی جلوگیری شود.

طبق دستورالعمل‌های رسمی اداره مهاجرت ترکیه (Göç İdaresi), درخواست تمدید اقامت باید حداقل ۶۰ روز قبل از تاریخ انقضا ثبت شود و در هر حال نباید اجازه اقامت فعلی منقضی شده باشد. پس از تاریخ انقضا، دیگر امکان تمدید از داخل ترکیه وجود ندارد.

اگر اقامت شما تمام شده و هنوز در ترکیه هستید:

• در صورتی که فقط چند روز از تاریخ انقضا گذشته باشد، ممکن است هنگام خروج از ترکیه تنها جریمه نقدی (بر اساس مدت اقامت غیرمجاز) پرداخت کنید و ممنوع‌الورودی کوتاه‌مدت برای شما اعمال نشود.

• اما اگر مدت زیادی (معمولاً بیش از ۹۰ روز) از انقضای کارت گذشته باشد، هنگام خروج از کشور ممکن است برای مدتی (۳ ماه تا ۵ سال، بسته به مدت تخلف) با ممنوع‌الورودی (Giriş Yasağı) مواجه شوید.

در این شرایط، پس از خروج از ترکیه، می‌توانید مجدداً با ویزای جدید (مثلاً ویزای تحصیلی یا توریستی) وارد کشور شوید و سپس برای دریافت اقامت جدید اقدام کنید. اما نمی‌توانید بدون خروج از کشور، اقامت منقضی‌شده را تمدید کنید.

نکات مهم:

• تمدید اقامت باید پیش از پایان اعتبار کارت انجام شود؛ معمولاً توصیه می‌شود ۶۰ روز قبل از تاریخ انقضا درخواست دهید.

• صرف داشتن اقامت معتبر قبلی یا کارت منقضی‌شده، به معنی حق اقامت قانونی نیست.

• در صورت اقامت غیرقانونی، علاوه بر جریمه نقدی، ممکن است درخواست‌های بعدی شما برای ویزا یا اقامت رد شوند.

• اگر به هر دلیل نتوانستید به موقع تمدید کنید، بهتر است با اداره مهاجرت محل اقامت خود تماس بگیرید و وضعیتتان را توضیح دهید؛ در برخی موارد استثنایی (مثل بیماری یا حوادث خاص)، ممکن است با ارائه مدارک، از جریمه یا ممنوع‌الورودی جلوگیری شود.

جمع‌بندی:

فراموشی تمدید اقامت دانشجویی در ترکیه می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد؛ از جریمه نقدی گرفته تا ممنوع‌الورودی چندماهه یا حتی چندساله. بهترین کار این است که حداقل دو ماه پیش از پایان اقامت، درخواست تمدید بدهید تا از هرگونه مشکل قانونی در آینده جلوگیری شود.

در ترکیه، برای کار قانونیِ اتباع خارجی دریافت مجوز کار الزامی است؛ داشتن کارت اقامت به تنهایی حقِ کار ایجاد نمی‌کند. اشتغال بدون مجوز هم برای شخص خارجی و هم برای کارفرما پیامدهای جدی حقوقی و مالی دارد و در بسیاری از موارد می‌تواند به اخراج فرد از کشور منجر شود.

برای سال ۲۰۲۵ مقادیر جریمه‌های اداری مصوب به این صورت تعیین شده‌اند:

• کارفرما (برای هر تبعه خارجی که بدون مجوز به‌کار گرفته شده): 81,683 لیر.

• تبعه خارجیِ استخدامی که بدون مجوز کار می‌کند: 32,654 لیر.

• تبعه خارجیِ خوداشتغال (فریلنس یا مستقل) که بدون مجوز کار می‌کند: 65,352 لیر.

• افراد/شرکت‌هایی که تعهدات اطلاع‌رسانی را نقض می‌کنند (مثلاً اعلام‌نکردن به‌موقع آغاز به‌کار): رقم مشخصی برای اعلام‌نشده‌ها وجود دارد که در جدول جریمه‌ها ذکر شده است (حدود 5,423 لیر).

اگر تخلف تکرار شود، جریمه‌ها یک‌بار دیگر افزایش می‌یابند (ضریب تشدید اعمال می‌شود). علاوه بر جریمه‌های مالی، مراتب اداری دیگری از جمله رسیدگی به وضعیت اقامت و احتمال اخراج نیز ممکن است انجام شود؛ بنابراین ریسکِ قانونی برای هر دو طرف (کارگر خارجی و کارفرما) بسیار بالا است.

نکات مهم برای اتباع خارجی و کارفرمایان:

• اقامت فقط اجازهٔ اقامت در کشور را می‌دهد و معمولاً حقِ کار را شامل نمی‌شود. فرد باید بر اساس نوع اقامت و قوانین مربوطه برای گرفتن مجوز کار اقدام کند.

• کارفرمایان باید هنگام استخدام اتباع خارجی مطمئن شوند که مجوز کار معتبر است و الزامات اعلامی را به‌موقع انجام می‌دهند؛ در غیر این صورت علاوه بر جریمه، در صورت کشف تخلف توسط بازرسی‌های رسمی، مسئولیت حقوقی و مالی خواهند داشت.

• در صورت شک یا نیاز به برنامه‌ریزی استخدامی، بهتر است قبل از استخدام از مشاور حقوقی یا مسئول منابع انسانی مطلع از قوانین کار در ترکیه کمک بگیرید تا هم کارفرما و هم کارجو از ریسک‌های جدی جلوگیری شود.

در ترکیه اگر ادعا شود که شما بدهکار هستید (مثلاً حدود «۱ میلیون لیر») و زمانی که اوراق اجرای حکم یا ابلاغیه می‌آید، در خانه نباشید یا ابلاغ دریافت نکنید، وضعیت کلی این‌گونه است:

طبق Execution and Bankruptcy Law No. 2004 ترکیه («İcra ve İflâs Kanunu») اگر طلبکار درخواست اجرای حکم بدهی کند، دفتر اجرا ابتدا «ابلاغیه پرداخت» (payment order) برای بدهکار صادر می‌کند.
اگر شما در منزل نباشید یا ابلاغ از طریق پست یا مامور قانونی به شما تحویل نشود، قانون این امکان را می‌دهد که ابلاغ در روش‌های جایگزین انجام شود (مثلاً نصب در محل یا تحویل به مختار محل) — به عبارتی، غیبت شما مانع شروع فرایند نمی‌شود.

پس از صدور ابلاغ و گذشت مهلت مقرر (معمولاً ۷ روز در اجرای بدون حکم عادی)؛ اگر شما پرداخت نکنید و یا اعتراض ندهید، دفتر اجرا می‌تواند توقیف دارایی شما، حساب بانکی، حقوق ماهیانه، املاک و غیره را آغاز کند. عدم حضور در زمان ابلاغ یا نادیده‌گرفتن اعلان به معنی «عدم دفاع» نیست، اما اقدام نکردن از سمت شما ریسک دارد چون فرآیند قانونی به نفع طلبکار ادامه می‌یابد.

🏛️ نقش مختار در ابلاغ اوراق قضایی

اگر هنگام ابلاغ در منزل نباشید: وقتی پستچی یا مأمور دادگاه (tebligat memuru) برای تحویل ابلاغیه می‌آید و شما در خانه نیستید، طبق قانون ابلاغات ترکیه (Tebligat Kanunu)، ابلاغ ممکن است به مختار محل (Muhtar) تحویل داده شود. مأمور سپس یک یادداشت رسمی (ihbar kağıdı) روی در یا صندوق پستی شما نصب می‌کند که نشان می‌دهد ابلاغ به مختار سپرده شده است.

از آن لحظه، ابلاغ قانونی محسوب می‌شود. طبق ماده 21 قانون ابلاغ ترکیه، از تاریخی که مأمور اعلام می‌کند «ابلاغ نزد مختار گذاشته شده»، شما رسمی و قانونی مطلع محسوب می‌شوید، حتی اگر شخصاً پاکت را دریافت نکرده باشید. یعنی روند قضایی (مثل مهلت اعتراض ۷ روزه در پرونده بدهی) از همان تاریخ شروع می‌شود.

مختار موظف است نامه‌های رسمی را نگه دارد و به شخص یا خانواده او (در صورت احراز هویت) تحویل دهد. در عمل، معمولاً شما باید با کارت شناسایی به دفتر مختار بروید و اوراق را تحویل بگیرید.

🧾 چه باید کرد:

موضوع را جدی بگیرید — هر ابلاغ یا اخطاریه‌ای را نادیده نگیرید، چون ممکن است فرایند اجرا بدون اطلاع شما پیش برود.

اطمینان حاصل کنید ابلاغ به شما رسیده یا خیر— اگر دریافته‌اید که درخواست اجرا شده ولی شما هیچ ابلاغی دریافت نکرده‌اید، ممکن است بتوانید بخواهید اعلامیه را مطابق قانون و مقررات بررسی کنید.

اعتراض یا دفاع قانونی — اگر با ادعا موافق نیستید، باید ظرف مهلت قانونی که در ابلاغ تعیین شده، اعتراض دهید یا به دادگاه اجرای مربوط مراجعه کنید. طبق قانون، معمولاً ۷ روز از تاریخ ابلاغ برای اعتراض وجود دارد.

مشورت با وکیل حقوقی ترکیه‌ای — قوانین ترکیه پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و اگر مبلغ بدهی بزرگ است، داشتن وکیل محلی بسیار کمک خواهد کرد.

بررسی امکان رسیدگی مجدد یا ترکیب بدهی (composition of debts) — اگر واقعاً بدهی دارید ولی توان پرداخت ندارید، ممکن است بخواهید گزینه‌هایی مثل «ترکیب بدهی‌ها» را بررسی کنید.

⚠️ نکات مهم

اگر در ترکیه زندگی می‌کنید، حتماً آدرس محل اقامتتان در سیستم نفوس (Nüfus Müdürlüğü) ثبت باشد. چون همه ابلاغ‌ها به همان آدرس فرستاده می‌شود.

اگر از کشور خارج شده‌اید یا تغییر آدرس داده‌اید ولی در سیستم ثبت نکرده‌اید، ابلاغ هنوز به آدرس قبلی و نزد مختار همان محل انجام می‌شود و از نظر قانون، معتبر است.

نادیده گرفتن ابلاغ نزد مختار ممکن است باعث شود فرصت دفاع یا اعتراض شما از بین برود.

موضوع اصلی داشتن E-devlet است. با وارد کردن شماره همراه خود در قسمت sms bilgi sistemi، این مورد برای شما فعال می‌شود و اگر ابلاغیه ای وجود داشته باشد به شماره همراه شما ارسال می‌شود و نگرانی از این بابت نخواهید داشت.

بله، در ترکیه «عوارض جمع‌آوری زباله و نظافت شهری» تحت عنوان رسمی Çevre ve Temizlik Vergisi (مالیات محیط‌زیست و نظافت) وضع می‌شود و پرداخت آن معمولاً برعهدهٔ مالک یا استفاده‌کننده از ملک است. در ادامه جزئیات دقیق آن توضیح داده شده است.

عوارض جمع‌آوری زباله و نظافت شهری چیست و چه کسانی باید پرداخت کنند؟

• طبق قانون شهرداری‌ها و درآمدهای محلی ترکیه (Belediye Gelirleri Kanunu شماره 2464، مادهٔ 44)، ساختمان‌ها، اماکن مسکونی، تجاری و سایر واحدهایی که از خدمات نظافت شهری و جمع‌آوری زباله شهرداری‌ها بهره می‌گیرند، مشمول این مالیات هستند.

• مسئول پرداخت معمولاً مالک ملک است، مگر در قراردادی که مستأجر مسئولیت آن را به‌عهده گرفته باشد.

چطور محاسبه می‌شود؟

• نرخ مالیات محیط‌زیست و نظافت شهری توسط هر شهرداری تعیین می‌شود و برای ‌سال مالی مربوطه اعلام می‌گردد.

• در برخی منطقه‌های بزرگ شهری، مالیات جمع‌آوری زباله «بر اساس مقدار مصرف آب» یا «متراژ ملک/نوع کاربری» مشخص می‌شود

• معمولاً این مالیات همراه با قبض آب یا به‌صورت جداگانه توسط شهرداری صادر می‌شود، و پرداخت آن از طریق بانک‌ها، اینترنت‌بانک یا سامانهٔ شهرداری امکان‌پذیر است.

چگونه پرداخت می‌شود؟

• مراجعه به سایت شهرداری محل ملک: بسیاری از شهرداری‌ها گزینهٔ «Ödeme» برای این مالیات دارند.

• پرداخت از طریق بانک یا اینترنت‌بانک با استفاده از شماره مالیات یا شناسهٔ ملک.

• ممکن است مالیات به‌صورت «یک‌بار پرداخت» یا «دو قسط» باشد بسته به قوانین شهرداری منطقه.

نکات مهم برای ساکنان ایرانی مقیم ترکیه

• اگر مالک هستید یا قرارداد اجاره دارید، حتماً رسید پرداخت مالیات محیط‌زیست و نظافت را نگه دارید تا در فروش یا انتقال ملک مشکلی پیش نیاید.

• اگر ملک تجاری دارید، نرخ مالیات معمولاً بالاتر است و محاسبه براساس نوع فعالیت انجام می‌شود

• برای اطمینان، شماره مالیات یا شناسهٔ ملک را از شهرداری بخواهید تا فیش صادر شده به‌درستی به شما یا به حساب شما باشد.

محاسبه Aidat

۱. ابتدا هیئت مدیره یا مدیر ساختمان باید بودجه سالانه (İşletme Projesi) را تهیه کند: در این طرح کل هزینه‌های مشترک ساختمان (نظافت، نگهداری، آسانسور، حقوق کارکنان و…) برای یک سال محاسبه می‌شوند.

۲. سپس هزینه‌ها بر اساس معیارهایی مشخص میان واحدها تقسیم می‌شود، معمولاً به دو روش:

• بر اساس مساحت (مترمربع) مستقل واحد

• بر اساس « سهم عرصه» یا «آرسا پای» (arsa payı) که در سند مالکیت آمده است.

۳. پس از تعیین، مدیر موظف است این طرح را به همه‌ی مالکان اعلام کند؛ افراد تا ۷ روز فرصت اعتراض دارند. اگر اعتراضی نشود، مبلغ شارژ قطعی است.

۴. اگر واحدی خالی باشد یا مالک استفاده نکند، باز هم معمولاً مسئولیت پرداخت دارد، مگر قرارداد دیگری توافق شده باشد.

اگر با مبلغ یا تصمیم مجمع مخالف باشم چه کنم؟

1. اعتراض کتبی خود را در مدت ۷ روز به مدیر یا هیئت‌مدیره بدهید.

2. در صورت رد اعتراض، می‌توانید در جلسه‌ی مجمع بعدی درخواست بررسی کنید.

3. اگر باز هم اختلاف باقی ماند، حق دارید به دادگاه صلح (Sulh Hukuk Mahkemesi) محل ملک شکایت کنید و ابطال تصمیم را بخواهید.

مدارک لازم برای پیگیری

• نسخه‌ی işletme projesi

• فیش‌های پرداخت یا قبض‌ها

• صورت‌جلسه مجمع و مدارک مالکیت