اگر فارغ‌التحصیل شده‌اید اما کارت اقامت دانشجویی‌تان هنوز اعتبار دارد، مهم است بدانید که نمی‌توانید با همان کارت در ترکیه بمانید. دلیلش این است که دانشگاه بعد از نهایی شدن فارغ‌التحصیلی، وضعیت شما را به اداره مهاجرت اعلام می‌کند و از همان لحظه اقامت دانشجویی شما باطل می‌شود؛ یعنی حتی اگر روی کارت تاریخ طولانی‌تری ثبت شده باشد، دیگر اعتبار قانونی ندارد و ماندن در ترکیه با آن، «اقامت غیرمجاز» محسوب می‌شود. برای اینکه دچار جریمه یا مشکل در درخواست‌های اقامت بعدی نشوید، باید خیلی سریع برای تغییر نوع اقامت اقدام کنید. معمولاً دانشجویان فارغ‌التحصیل یکی از این مسیرها را انتخاب می‌کنند: اقامت کوتاه‌مدت (مثل اقامت توریستی)، اجازه کار یا اقامت کاری در صورت داشتن پیشنهاد شغلی، اقامت خانوادگی در صورت داشتن شرایط، یا برخی اقامت‌های مخصوص فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ترکیه. نکته مهم این است که زمان خیلی محدودی برای ثبت درخواست دارید، چون بعد از باطل شدن اقامت دانشجویی، هر روزی که بدون اقدام بمانید، به‌عنوان اقامت غیرقانونی ثبت می‌شود و می‌تواند در آینده برای گرفتن اقامت، اجازه کار یا حتی ورود دوباره به ترکیه مشکل ایجاد کند. بنابراین به محض فارغ‌التحصیلی، بهترین کار این است که سریع نوع اقامت جدید خود را انتخاب کرده و از طریق سیستم e-ikamet درخواست را ثبت کنید تا وضعیت اقامتی شما بدون وقفه ادامه پیدا کند.

1. حق دریافت تصمیم اخراج به‌صورت مکتوب

فرد باید تصمیم «اخراج» (Sınır Dışı Kararı) را به‌صورت رسمی و کتبی دریافت کند.
این ابلاغیه شامل موارد زیر است:
دلایل صدور تصمیم
مرجع تصمیم‌گیرنده
مهلت اعتراض قانونی
دادگاهی که باید به آن شکایت کرد
حقوق قانونی فرد در طول فرایند
اگر تصمیم به زبانی ارائه شود که فرد نمی‌فهمد، حق درخواست ترجمه رسمی وجود دارد.

2. حق اعتراض به دادگاه اداری

فرد یا وکیل او ۷ روز پس از ابلاغ فرصت دارد به دادگاه اداری (İdare Mahkemesi) شکایت کند.
اثرات شکایت:
اجرای دیپورت به‌طور خودکار متوقف می‌شود تا تصمیم نهایی دادگاه صادر شود.
دادگاه اداری معمولاً ظرف ۱۵ روز (در برخی پرونده‌ها ممکن است کمی بیشتر) تصمیم خود را اعلام می‌کند.

3. حق داشتن وکیل یا مشاور حقوقی

فرد می‌تواند وکیل با هزینه شخصی داشته باشد یا در صورت ناتوانی مالی، درخواست وکیل تسخیری رایگان بدهد.
وکیل می‌تواند:
درخواست توقف اجرای دیپورت
اعتراض به بازداشت اداری
درخواست آزادی با تدابیر جایگزین
را ارائه دهد.

4. حق بازداشت اداری (İdari Gözetim) و اعتراض به آن

در برخی موارد، فرد ممکن است در کنار یا به جای اخراج، به مرکز بازداشت مهاجرت (removal center) منتقل شود.
مدت قانونی بازداشت: تا ۶ ماه، با امکان تمدید در صورت همکاری نکردن فرد یا تأخیر در فرایند.
ارزیابی ماهانه: مقامات موظفند بررسی کنند که بازداشت ادامه یابد یا خاتمه یابد.
فرد یا وکیل او حق اعتراض به بازداشت اداری را دارد که به دادگاه صلح جنایی (Sulh Ceza Hakimliği) ارائه می‌شود.
اگر دادگاه رأی به آزادی دهد، معمولاً فرد ملزم به رعایت یکی از تدابیر جایگزین است:
ثبت آدرس مشخص
حضور دوره‌ای در اداره مهاجرت
ممنوعیت خروج از شهر

5. حق توقف اخراج تا پایان دادرسی

اگر شکایت به دادگاه داده شده باشد، اجرای دیپورت توقف می‌شود تا تصمیم نهایی دادگاه صادر شود.

6. حق ترک داوطلبانه کشور

فرد می‌تواند به‌صورت داوطلبانه ترک ترکیه کند:
فرایند دیپورت سنگین انجام نمی‌شود
مدت ممنوعیت ورود مجدد کوتاه‌تر است
وضعیت فرد در سیستم به‌عنوان «ترک داوطلبانه» ثبت می‌شود

7. حق برقراری تماس

فرد بازداشت‌شده حق دارد با:
خانواده
کنسولگری کشور خود
وکیل
یا شخص مورد اعتماد
تماس برقرار کند و وضعیت خود را اطلاع دهد.

8. حق ارائه مدارک و توضیحات

فرد می‌تواند مدارکی ارائه دهد که مانع از دیپورت شود، مانند:
مدارک خانوادگی (ازدواج، فرزند)
مدارک تحصیلی یا کاری
مدارک پزشکی یا انسانی
دلایل قانونی یا بشردوستانه
اداره مهاجرت موظف است این مدارک را بررسی کند.

زندگی بسیاری از مهاجران در ترکیه با دوستی‌ها و ارتباطات انسانی پیش می‌رود، اما گاهی یک لطف ساده می‌تواند اگر بر اساس قوانین انجام نشود، به مشکلات جدی حقوقی منجر شود. طبق قانون مهاجرت ترکیه (قانون شماره 6458)، اگر فردی بدون مدرک اقامت معتبر در خانه شما زندگی کند یا از وسایل شما برای رفت‌وآمد استفاده کند، این موضوع از نگاه قانون به عنوان تسهیل مهاجرت غیرقانونی محسوب می‌شود.

پیامدهای قانونی این کار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

· جریمه‌های مالی: ماده ۱۰۲ قانون ۶۴۵۸ برای هر فرد بدون مدرک، جریمه اداری در نظر گرفته است، این جریمه معمولاً ۱۰۰۰ لیر برای هر فرد خارجی بدون مدرک در نظر گرفته می‌شود.

· توقیف وسیله نقلیه: در صورتی که وسیله‌ای برای جابه‌جایی شخص بدون مدرک استفاده شود، ممکن است توقیف شود.

· صدور تصمیم دیپورت برای شخص بدون مدرک: اگر فرد مهاجر غیرقانونی اخراج شود، اداره مهاجرت می‌تواند هزینه‌های مربوط به فرایند اخراج را از کسی که او را تضمین کرده مطالبه کند.

با این حال، این اقدامات به طور خودکار به دیپورت یا جریمه شدید برای صاحب‌خانه منجر نمی‌شود؛ مگر اینکه شرایط جدی‌تر مثل قاچاق انسان یا ارتکاب جرم بزرگ وجود داشته باشد. نکاتی که برای کاهش ریسک پیشنهاد می‌شود:

· مشورت با وکیل مهاجرت: قبل از هر اقدامی، وضعیت قانونی فرد بدون اقامت را بررسی کنید.

· وضوح وضعیت اقامت: بررسی کنید آیا فرد می‌تواند راه قانونی برای اقامت دریافت کند یا حداقل وضعیتش مشخص باشد.

· ثبت قرارداد مکتوب: اگر امکان دارد، قرارداد اجاره یا میهمانی رسمی داشته باشید تا از نظر قانونی وضعیت روشن باشد.

قانون تخلیه مستأجر در ترکیه (به دلیل نیاز مالک جدید)

بر اساس قانون تعهدات ترکیه (TBK) و رویه قضایی، خریدار جدید ملک برای سکونت شخصی خود می‌تواند از مستأجر درخواست تخلیه کند. اما این کار باید با دقت و طبق یک زمان‌بندی مشخص انجام شود:

1. مهم‌ترین گام: ارسال اخطاریه نوتر (یک ماه فرصت طلایی)

زمان حیاتی: شما به عنوان مالک جدید، تنها یک ماه از تاریخ انتقال سند (تاپو) فرصت دارید تا اخطار رسمی تخلیه را از طریق دفاتر نوتر (دفتر اسناد رسمی) برای مستأجر ارسال کنید.
محتوای اخطاریه: در این اخطاریه باید به صراحت ذکر کنید که ملک را برای سکونت شخصی و اجباری خود (یا همسر، فرزندان، والدین و افراد تحت سرپرستی قانونی) خریداری کرده‌اید و به آن نیاز دارید.
اثر نادیده گرفتن این فرصت: اگر در این بازه یک ماهه اخطاریه نوتر را ارسال نکنید، قانوناً تلقی می‌شود که شما قرارداد اجاره قبلی را پذیرفته‌اید و در نتیجه، باید تا پایان مدت زمان قرارداد اولیه صبر کنید تا بتوانید اقدام به تخلیه نمایید. این می‌تواند فرآیند را تا دو سال یا بیشتر طولانی کند!

2. دوره انتظار قانونی (شش ماه)

پس از اینکه اخطاریه رسمی نوتر را در بازه یک ماهه ارسال کردید، دو حالت پیش می‌آید و مستأجر موظف است ملک را در هرکدام از این دو تاریخ که زودتر باشد، تخلیه کند:
پایان شش ماه از تاریخ اخطاریه: قانون به مستأجر حداقل ۶ ماه پس از دریافت اخطار رسمی نوتر فرصت می‌دهد تا خانه جدیدی پیدا کند.
تاریخ پایان قرارداد اجاره: اگر تاریخ انقضای قرارداد اجاره زودتر از پایان ۶ ماه باشد، مستأجر باید تا تاریخ انقضای قرارداد خانه را تخلیه کند.

3. طرح دعوای تخلیه (فقط پس از پایان مهلت)

اگر مستأجر پس از سپری شدن مهلت قانونی (اعم از ۶ ماه یا پایان قرارداد) همچنان از تخلیه ملک خودداری کرد، شما باید برای ثبت دادخواست تخلیه (Tahliye Davası) در دادگاه صلح (Sulh Hukuk Mahkemesi) اقدام کنید.
نکته کلیدی: دعوای تخلیه باید ظرف یک ماه پس از پایان مهلت قانونی (۶ ماه یا پایان قرارداد) در دادگاه ثبت شود.
روند دادگاه: روند دادگاه ممکن است بین ۶ تا ۱۸ ماه طول بکشد. در سال‌های اخیر، قبل از رسیدگی قضایی، معمولاً نیاز به پروسه میانجیگری اجباری (Zorunlu Arabuluculuk) نیز وجود دارد.

4. جریمه در صورت فریب مستأجر!

دقت کنید که نیاز شما برای سکونت باید واقعی و صادقانه باشد. اگر مستأجر به دلیل نیاز شما ملک را تخلیه کند، اما بعداً مشخص شود که شما ظرف سه سال پس از تخلیه، ملک را به فرد دیگری اجاره داده‌اید (به جز مستأجر قبلی) جریمه خواهید شد.

بله، امکان گرفتن اجازه کار از داخل ترکیه وجود دارد، اما یک شرط مهم دارد: برای اینکه بتوانید از داخل کشور درخواست اجازه کار کنید، باید حتماً یک نوع اقامت معتبر داشته باشید.

شرایط گرفتن اجازه کار از داخل ترکیه

برای اینکه یک کارفرما در ترکیه بتواند برای شما درخواست اجازه کار ثبت کند، شما باید قبلاً یکی از انواع اقامت‌های معتبر ترکیه را داشته باشید، مثل:

اقامت توریستی
اقامت خانوادگی
اقامت ملکی
اقامت دانشجویی (با شرایط و محدودیت‌های خاص)
تا زمانی که این اقامت معتبر باشد، کارفرما می‌تواند از داخل ترکیه برای صدور اجازه کار اقدام کند.

اگر اقامت معتبر نداشته باشید چه می‌شود؟

در این حالت، امکان درخواست اجازه کار از داخل ترکیه وجود ندارد و فرآیند باید از طریق کنسولگری ترکیه در کشور محل اقامت‌تان انجام شود.

پس اگر قصد دارید در ترکیه برای یک شرکت کار کنید و اجازه کار بگیرید، ابتدا باید یک اقامت معتبر دریافت کنید. پس از آن کارفرما می‌تواند درخواست اجازه کار را به‌صورت آنلاین ارسال کند و در صورت تأیید، شما اقامت کاری دریافت می‌کنید که به شما اجازه زندگی و کار قانونی در ترکیه را می‌دهد.