اجازه کار ترکیه؛ راهنمای جامع دریافت چالیشما ایزین برای خارجی‌ها
برای بسیاری از مهاجران، به‌خصوص ایرانیانی که قصد زندگی یا کار کردن در ترکیه را دارند، اخذ اجازه کار ترکیه یا همان چالیشما ایزین (Çalışma izni) اولین و مهم‌ترین گام است. “چالیشما” به معنی کار و “ایزین” به معنای اجازه است. چالیشما ایزین نام دیگر اجازه کار در ترکیه است که قبل از شروع هر فعالیتی در ترکیه باید آن را از وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی بگیرید.
بعد از درخواست، در صورت موافقت کارتی برای شما صادر می‌شود و پس از آن اجازه اشتغال در ترکیه را خواهید داشت. در صورتی که این کارت را دریافت نکرده باشید به عنوان یک فرد خارجی هر نوع فعالیتی در ترکیه جنبه غیر قانونی پیدا می‌کند. بدون مجوز کار ترکیه، هیچ روش قانونی برای اشتغال در این کشور وجود ندارد و کار غیرمجاز میتواند منجر به جریمه، اخراج یا حتی ممنوع‌الخروجی شود.
در سال‌های اخیر ترکیه با رشد اقتصادی و فرصت‌های شغلی متنوع، مقصد جذابی برای مهاجرت کاری بوده است. از مشاغل فنی و مهندسی در شهرهای صنعتی گرفته تا خدمات گردشگری در استانبول و آنتالیا، حجم تقاضای کار در کشور ترکیه بالا رفته و قوانین مرتبط با شرایط کار در ترکیه نیز به‌روز و شفاف‌تر شده است.
سایت تورانیک، مرجع معرفی کسب‌وکارها و خدمات ویژه ایرانیان در ترکیه، در این مقاله راهنمای کاملی درباره مفهوم چالیشما ایزین، تفاوت با اقامت، مزایا، شرایط لازم، روش‌ها و هزینه‌ها ارائه می‌کند تا قدم‌به‌قدم در مسیر دریافت این کارت برای شما همراه باشد.
فهرست مطالب:
تفاوت چالیشما ایزین با اقامت ترکیه
مزایای دریافت چالیشما ایزین ترکیه
شرایط لازم برای دریافت اجازه کار ترکیه
مدارک موردنیاز برای دریافت اجازه کار ترکیه
هزینه دریافت چالیشما ایزین ترکیه
معافیت از دریافت مجوز کار ترکیه
برای هر خارجی که قصد کار در کشور ترکیه را دارد، گام نخست و اساسی دریافت اجازه کار ترکیه است. بدون مجوز کار ترکیه، اشتغال رسمی غیرممکن و حتی غیرقانونی است؛ لذا پیش از هر قدمی در بازار کار ترکیه باید با مراحل، شرایط کار در ترکیه و هزینه‌ها آشنا شوید. این مقاله از تعریف اولیه تا نکات کلیدی تمدید و وضعیت بیمه SGK را پوشش می‌دهد و میتواند پاسخگوی تمامی سوالات و نیازهای شما باشد.
اجازه کار ترکیه چیست؟
اجازه کار ترکیه، که در زبان ترکی تحت عنوان چالیشما ایزین (Çalışma İzni) شناخته می‌شود، مدرکی الزامی برای هر تبعه خارجی که قصد اشتغال رسمی در ترکیه را دارد است. این مجوز کار ترکیه از سوی وزارت کار و تأمین اجتماعی (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) صادر می‌شود و پایهٔ قانونی اشتغال خارجیان در بازار کار ترکیه را تشکیل می‌دهد. بدون این مجوز، هیچ قرارداد رسمی کاری را نمی‌توان منعقد کرد و کار کردن با ویزای توریستی یا اقامت کاری بدون دریافت اجازه کار، خلاف قوانین کار در کشور ترکیه محسوب می‌شود.
بر اساس قوانین جدید، متقاضی ابتدا باید ویزای کاری خود را از سفارت ترکیه در کشور مبدا دریافت کرده و سپس در داخل ترکیه، از طریق پورتال e-Devlet یا دفاتر استانی وزارت کار اقدام به ثبت درخواست مجوز کار کند. صدور مجوز کار ترکیه معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ روز طول می‌کشد و اولین کارت چالیشما برای یک سال معتبر است؛ پس از آن با رعایت شرایط می‌توان برای تمدید بدون وقفه اقدام کرد.
با دریافت این کارت، حق اشتغال در بخش خصوصی یا دولتی برای شما برقرار می‌شود و می‌توانید از مزایای اقامت کاری ترکیه بهره‌مند شوید. این مجوز به منزلهٔ تأیید مهارت و تطابق شما با شرایط است و در عقد قرارداد یا ثبت شرکت نیز مورد نیاز خواهد بود.
تفاوت چالیشما ایزین با اقامت ترکیه
بسیاری از خارجیان در زمان مهاجرت با این سوال مواجه می‌شوند که تفاوت چالیشما ایزین با اقامت ترکیه چیست؟ در واقع، این دو مفهوم هرچند هم‌راستا هستند، اما نهاد صادرکننده و حوزهٔ کاربرد متفاوتی دارند:
- چالیشما ایزین (مجوز کار ترکیه): صادرشده توسط وزارت کار و تأمین اجتماعی برای حق اشتغال. تنها با داشتن این مجوز می‌توانید به‌طور رسمی و قانونی کار در کشور ترکیه را آغاز کنید.
- اقامت ترکیه (Ikamet İzni یا کارت کیملیک): صادرشده توسط اداره مهاجرت برای سکونت در خاک ترکیه. انواع مختلفی دارد؛ اقامت توریستی، تحصیلی، خانوادگی و اقامت کاری.
برای اقامت کاری ترکیه معمولاً روند به این صورت است که کارفرما یا نمایندهٔ قانونی شرکت متقاضی را برای اجازه کار این کشور ثبت می‌کند و پس از صدور مجوز، متقاضی به اداره مهاجرت مراجعه کرده و بر اساس مجوز کار، درخواست اقامت ترکیه (کارت اقامت کاری) می‌دهد. این کارت اقامت کاری تا زمان اعتبار مجوز کار معتبر است و تمدید آن پس از تمدید چالیشما ایزین انجام می‌گیرد.
بنابراین، ارائهٔ هر دو کارت برای زندگی و اشتغال در ترکیه ضروری است. هیچ یک بدون دیگری کفایت نمی‌کند و همیشه باید اعتبار آن‌ها هم‌زمان حفظ شود.
مزایای دریافت چالیشما ایزین ترکیه
دریافت اجازه کار نه تنها قانونی بودن فعالیت‌های شما را تضمین می‌کند، بلکه به شما هویتی قانونی در این کشور می‌بخشد. همان‌طور که در مقالات مختلف اشاره شده است، فعالیت‌های کاری غیرقانونی می‌توانند پیامدهای جدی برای مهاجران به همراه داشته باشند. این پیامدها در مواردی حتی ممکن است به زندانی شدن افراد منجر شوند.
با دریافت مجوز چالشما ایزنی و اجازه کار، علاوه بر قانونی شدن وضعیت کاری خود، می‌توانید از امتیازات زیر بهره‌مند شوید:
-
برخورداری از بیمه دولتی SGK و بهره‌مندی از خدمات درمانی رایگان.
-
امکان دریافت شهروندی ترکیه پس از گذشت پنج سال.
-
حق اقامت در ترکیه در طول دوران فعالیت کاری خود.
در نتیجه، اخذ اجازه کار کشور ترکیه کلید اصلی بهره‌مندی از این مزایا و تضمین یک مسیر شغلی و زندگی پایدار در ترکیه است.
شرایط لازم برای دریافت اجازه کار ترکیه
برای کار کردن در ترکیه، اخذ مجوز کار الزامی است. اما چگونه می‌توان این مجوز را به دست آورد؟ مهم‌ترین روش اخذ این مجوز، یافتن یک کارفرمای ترکیه‌ای است که حاضر باشد شما را استخدام کند. این کارفرما موظف است درخواست شما را تأیید کرده و آن را به وزارت کار و امور اجتماعی ترکیه ارسال نماید.
در ادامه، شرایط لازم برای دریافت این کارت به طور دقیق شرح می‌دهیم:
داشتن اقامت معتبر در ترکیه
برای درخواست مجوز کار، متقاضی باید دارای اقامت معتبر در ترکیه باشد. این اقامت میتواند از نوع توریستی، تحصیلی یا اقامت از طریق خرید ملک باشد. در برخی منابع اشاره شده است که داشتن حداقل ۶ ماه سابقه اقامت در ترکیه الزامی است.
پیشنهاد شغلی از کارفرمای ترک
متقاضی باید از یک کارفرمای اهل ترکیه پیشنهاد شغلی دریافت کند. کارفرما باید دلایل نیاز به استخدام نیروی خارجی را به وزارت کار ترکیه ارائه دهد و ثابت کند که نیروی کار داخلی برای این موقعیت شغلی در دسترس نیست.
مدارک تحصیلی و تخصصی معتبر
ارائه مدارک تحصیلی معتبر یا مدارک تخصصی مرتبط با شغل مورد نظر الزامی است. این مدارک باید از مؤسسات معتبر صادر شده باشند و در صورت نیاز، ترجمه رسمی و تأیید شده ارائه شود.
بیمه درمانی معتبر
متقاضی باید دارای بیمه درمانی معتبر در ترکیه باشد. این بیمه میتواند از طریق کارفرما یا به صورت شخصی تهیه شود.
حقوق مطابق با قوانین ترکیه
حقوق پیشنهادی باید مطابق با قوانین کار ترکیه و حداقل دستمزد تعیین شده باشد. در برخی موارد، حقوق باید حداقل ۱.۵ برابر حداقل دستمزد ترکیه باشد.
با رعایت دقیق این شرایط اجازه کار ترکیه، شانس موفقیت در فرآیند صدور مجوز کار ترکیه تا حد چشمگیری افزایش می‌یابد.
روش‌های دریافت چالیشما ایزین
دریافت مجوز کار از طریق مسیرهای مختلف امکان‌پذیر است. در اینجا به سه روش مرسوم اشاره شده است:
اشتغال در شرکت‌های ترک
یکی از ساده‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین راه‌ها برای دریافت اجازه کار، یافتن شغل در یک شرکت ترک است. با این روش، شما علاوه بر دریافت حقوق طبق قوانین وزارت کار ترکیه، از خدمات بیمه نیز برخوردار خواهید شد. کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه شما خواهد بود و نیازی به پرداخت شخصی نخواهد بود.
تاسیس شرکت در ترکیه
تاسیس شرکت به شما امکان می‌دهد تا مجوز کار دریافت کنید. این فرآیند شامل پرداخت مالیات شرکت و حق بیمه شخصی شما می‌باشد که این حق بیمه به صورت ماهیانه متغیر بوده و بین ۳۵۰۰ تا ۷۰۰۰ لیر است. برای ارائه درخواست بیمه، نیاز است حداقل پنج نفر از کارکنان شرکت ترک باشند. پس از تکمیل درخواست، صدور مجوز کار توسط اداره کار ترکیه انجام خواهد شد.
شرکت در دوره‌های مهارتی
راه دیگر، حضور در دوره‌های آموزشی مرتبط با مشاغل خاص است که امکان دریافت مجوز کار را حتی بدون فعالیت کاری فراهم می‌سازد. به‌عنوان مثال، شرکت در دوره‌های پرستاری در منزل و دریافت مدرک مربوطه از جمله این گزینه‌هاست. این روش به نسبت تاسیس شرکت هزینه کمتری دارد و تنها نیاز به پرداخت ماهیانه بیمه دارد.
۱. دریافت پیشنهاد کار از کارفرمای ترک
شایع‌ترین روش، جلب نظر یک کارفرمای اهل ترکیه است. مراحل کار:
- مذاکره و عقد قرارداد: ابتدا با شرکت یا مؤسسه‌ای در ترکیه قرارداد کاری امضا می‌کنید.
- ثبت درخواست در e-Devlet: کارفرما درخواست شما را از طریق پورتال e-Devlet ثبت می‌کند و مدارک لازم را آپلود می‌کند.
- بررسی مدارک: وزارت کار مدارک شرکت و متقاضی را بررسی می‌کند و در صورت تأیید، مجوز کار صادر می‌شود.
- دریافت کارت چالیشما ایزین: پس از صدور، ظرف چند روز کارت فیزیکی دریافت می‌شود.
- کارت کیملیک کاری: با ارائه مجوز کار، می‌توانید کارت کیملیک اقامت کاری بگیرید.
۲. دریافت اجازه کار مستقل
این روش برای اشخاص خوداشتغال و فری‌لنسرها مناسب است:
- متخصصان بسیار ماهر: مانند مهندسان نرم‌افزار و متخصصان بهداشت که توانایی عرضه خدمات بین‌المللی دارند.
- ثبت درخواست بر اساس طرح کسب‌وکار: ارائه بیزینس پلن اقتصادی یا مستندات پروژه‌ای.
- ارزیابی توسط وزارت کار: نشان دادن تأثیر مثبت اقتصادی یا علمی بر بازار ترکیه.
- دریافت مجوز کار مستقل: بدون نیاز به پیشنهاد شغلی از کارفرمای اهل ترکیه.
۳. دریافت اجازه کار از طریق ثبت شرکت
ثبت شرکت در ترکیه (LLC یا Joint Stock) این امکان را می‌دهد:
- تأسیس رسمی شرکت: با حداقل سرمایه‌گذاری و استخدام نیروی ترک.
- درخواست مجوز برای مدیران/شرکا: مدیرعامل یا شرکا می‌توانند چالیشما ایزین بگیرند.
- فعالیت اقتصادی: پس از آغاز به کار شرکت، مجوزها به کارمندان اصلی صادر می‌شود.
این روش برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران مناسب بوده و روش‌های قانونی دریافت مجوز کار ترکیه را تسهیل می‌کند.
مدارک موردنیاز برای دریافت اجازه کار ترکیه
مدارک مورد نیاز برای مجوز کار ترکیه به شرح زیر می‌باشد:
- پاسپورت معتبر (با حداقل شش ماه اعتبار)
- فرم درخواست کارت
- اقامت کاری ترکیه
- اقامت قانونی (حداقل شش ماه از مهلت اقامت شما باید باقی باشد؛ این شرط برای شهروندان ایرانی که بدون نیاز به ویزا وارد ترکیه می‌شوند، در صورت رعایت مدت زمان قانونی اقامت، لازم نیست. برای اطلاعات بیشتر درباره جریمه اضافه ماندن در ترکیه، مقاله مربوطه را مطالعه کنید.)
- سن قانونی: باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشید.
- مدرک تحصیلی مرتبط با نوع شغل موردنظر
- کد مالیاتی ترکیه
- بیمه سلامت یا درمانی معتبر در ترکیه
- دعوت‌نامه از کارفرما
- قرارداد کاری
- عکس پرسنلی
- پرداخت حق ثبت نام یا هزینه مالیات خاک ترکیه
تمام متقاضیان باید مدارک زیر را آماده و ترجمه رسمی کنند:
- پاسپورت معتبر: اصل و کپی، حداقل ۶ ماه تا انقضای اعتبار.
- عکس بیومتریک: دو قطعه ۴×۶ با زمینهٔ سفید.
- قرارداد کاری رسمی: به زبان ترکی و انگلیسی/فارسی.
- مدرک تحصیلی یا گواهی سابقه کار: ترجمه‌شده و تأییدشده.
- گواهی عدم سوءپیشینه: از کشور مبدا یا ترکیه.
- گزارش پزشکی: آزمایش‌های پایه و گواهی سلامت.
- فرم‌های e-Devlet: پرشده و امضا شده.
- فیش پرداخت هزینه: رسید بانکی پرداخت هزینه اجازه کار در ترکیه.
نکتهٔ کلیدی این است که نسخه‌های ترجمه‌شده باید توسط دارالترجمه رسمی و دادگستری مهر و تأیید شوند.
هزینه دریافت چالیشما ایزین ترکیه
هزینه دریافت اجازه کار در ترکیه متغیر است و به نوع، مدت اعتبار و محل صدور بستگی دارد. خلاصه نکات مهم شامل موارد زیر است:
-
هزینه اولیه مراجعه: ۱۰۱۷.۸۰ لیر ترکیه.
-
هزینه صدور کارت: ۱۲۵ لیر ترکیه.
-
هزینه ترجمه مدارک: بستگی به تعداد و نوع مدارک دارد.
-
هزینه تأیید مدارک: توسط کنسولگری یا سفارت ترکیه با توجه به کشور محل اقامت متفاوت است.
-
اجازه کار موقت:
-
۱ سال: ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ لیر.
-
تمدید ۲ سال: ۲۷۰۰ تا ۲۸۰۰ لیر.
-
تمدید ۳ سال: ۴۱۰۰ تا ۴۲۰۰ لیر.
-
-
اجازه کار دائم: ۱۳۸۰۰ تا ۱۴۰۰۰ لیر.
-
هزینه کارت: حدود ۱۶۰ لیر.
توصیه می‌شود قبل از اقدام، آخرین اطلاعات را از مشاوران معتبر دریافت کنید، چون هزینه‌ها ممکن است تغییر کنند.
معافیت از دریافت مجوز کار ترکیه
اگرچه دریافت مجوز کار در ترکیه برای همه اتباع خارجی ضروری است اما ترکیه برای برخی افراد و مشاغل استثناهایی قائل شده است که بعد از ورود به ترکیه تا چند ماه نیز می‌توانند بدون مجوز شروع به کار کنند. این معافیت محدوده زمانی دارد یعنی اینکه هر گروه شغلی تا مدتی میتواند از این معافیت استفاده کند. افرادی که در زمینه هنری و فرهنگی فعالیت می‌کنند، می‌توانند برای مدت یک ماه از قانون معافیت کار استفاده کنند. همچنین افرادی که در زمینه علمی و آموزشی کار می‌کنند نیز شامل این معافیت یک ماهه می‌شوند. در صورتی که در زمینه تبادل دانشجو بین دانشگاه‌های ترکیه و دیگر کشورها فعالیت می‌کنید قانون معافیت ۳ ماه به شما تعلق می‌گیرد.
هر فعالیتی که در حوزه فعالیت ورزشی باشد از خدمات و آموزش شامل معافیت ۴ ماهه خواهد شد. خدمات مربوط به گردشگری و توریسم مانند همایش، نمایشگاه در صورتی که مجوز را از سازمان‌های مربوطه گرفته باشند تا ۶ ماه نیازی به اخد چالیشما ایزین نخواهید داشت.
برخی از گروه‌ها بدون نیاز به اجازه کار ترکیه می‌توانند کار کنند:
- دانشجویان تحت شرایط محدود (در محیط دانشگاهی)
- دیپلمات‌ها و کارکنان رسمی کنسولی
- ورزشکاران لیگ‌های حرفه‌ای
- پژوهشگران تحت پروژه‌های دولتی
- همسر و فرزندان تبعهٔ ترک تحت کارت اقامت خانوادگی (با محدودیت کار مشخص)
یکی از تغییرات برجسته در قوانین جدید، به معیارهای استخدام نیروی کار خارجی اختصاص دارد. در گذشته، شرکت‌ها موظف بودند به‌ازای هر نیروی کار خارجی، دست‌کم پنج شهروند ترک را استخدام کنند؛ این مسئله به‌خصوص برای شرکت‌های نوپا یا دارای سهامداران خارجی، دشواری‌هایی به همراه داشت. با این حال، در قوانین جدید، این الزام همچنان پابرجاست اما برای برخی بخش‌ها مانند فناوری اطلاعات، صنایع پیشرفته و گردشگری، معافیت‌های تازه‌ای تعیین شده است.
افزون بر این، شرکت‌هایی که فروش خالص سالانه آن‌ها برابر یا بیش از ۵۰ میلیون لیر ترکیه باشد، از اجبار به استخدام پنج شهروند ترک برای نخستین پنج نیروی کار خارجی معاف شده‌اند. البته، در صورت افزایش تعداد نیروهای خارجی به بیش از یک نفر، همچنان نیاز به استخدام پنج شهروند ترک برای هر نیروی کار اضافی وجود دارد.
معافیت‌ها در آیین‌نامه‌های وزارت کار و مقررات جدید میزان اعتبار مجوز کار ترکیه تشریح شده است.
سوالات متداول درباره چالیشما ایزین
نحوه دریافت اجازه کار ترکیه برای ایرانیان چگونه است؟
ابتدا ویزای کار در سفارت اخذ و سپس درخواست از طریق e-Devlet ثبت می‌شود.
آیا می‌توان با ویزای توریستی در ترکیه کار کرد؟
خیر؛ بر اساس قوانین جدید، تنها با مجوز کار قانونی امکان اشتغال وجود دارد.
روش‌های قانونی دریافت مجوز کار ترکیه کدامند؟
دریافت پیشنهاد کار از کارفرمای ترکیه‌ای، اخذ اجازه کار مستقل و ثبت شرکت.
میزان اعتبار مجوز کار ترکیه چقدر است؟
اولین بار تا یک سال، تمدید اول تا دو سال، تمدیدهای بعدی تا سه سال.
قوانین جدید اجازه کار در ترکیه چه تفاوتی با قبل دارند؟
تاکید بیشتر بر سهم استخدام داخلی، شفاف‌سازی مدارک و دیجیتالی شدن فرآیندها.
آیا اجازه کار با ویزای توریستی ممکن است؟
هیچ‌گاه نمی‌توان با ویزای توریستی (Tourist Visa) در ترکیه مشغول به کار شد؛ انجام این کار خلاف قانون کار در ترکیه و منجر به جریمه، دیپورته یا ممنوع‌الخروجی می‌گردد. برای اشتغال رسمی، باید ویزای کار و مجوز کار ترکیه را پیش از شروع فعالیت دریافت کنید.
تفاوت کیملیک کارت و چالیشما ایزین چیست؟
- کیملیک کارت (Residence Permit): اجازهٔ اقامت در خاک ترکیه با اهداف مختلف (توریستی، تحصیلی، کاری).
- کارت چالیشما ایزین (Work Permit): مجوز اشتغال رسمی که اجازه می‌دهد برای کارفرمای ترک یا به‌طور مستقل مشغول به کار شوید.
بدون چالیشما ایزین، حتی با کارت اقامت کاری نیز حق اشتغال رسمی وجود ندارد.
مدت اعتبار و تمدید مجوز کار ترکیه
- اولین مجوز: تا یک سال.
- تمدید اول: تا دو سال.
- تمدیدهای بعدی: هر بار تا سه سال.
- مراحل تمدید: قبل از انقضای مجوز، کارفرما یا متقاضی باید با ارائه گزارش کاری و فیش پرداخت حق بیمه SGK درخواست تمدید را ثبت کنند.
بیمه SGK برای کارکنان خارجی در ترکیه
پس از صدور اجازه کار و ثبت قرارداد، کارفرما موظف است کارکنان خارجی را در سامانه SGK ثبت کرده و حق بیمهٔ درمان، بازنشستگی و بیکاری را پرداخت نماید. این پوشش به خارجیان اطمینان می‌دهد در صورت بیماری، حادثه شغلی یا پایان قرارداد، تحت حمایت مالی و درمانی قرار گیرند.
نتیجه‌گیری: بدون چالیشما ایزین کار در ترکیه غیرممکن است
دریافت اجازه کار در کشور ترکیه نقطهٔ آغاز هر مسیر کاری در ترکیه است. در این راهنما به‌طور مفصل با شرایط کار در ترکیه، تفاوت آن با اقامت، مزایا، شرایط لازم، روش‌های قانونی، مدارک، هزینه‌ها، معافیت‌ها، جزئیات بیمه SGK و مراحل تمدید آشنا شدید. برای هر آنچه نیاز دارید از نحوه دریافت اجازه کار کشور ترکیه برای ایرانیان تا درک قوانین جدید اجازه کار در ترکیه و میزان اعتبار مجوز کار ترکیه این مقاله مرجع کاملی است.
بدون کارت چالیشما ایزین، فعالیت شغلی قانونی غیرممکن است؛ پس پیش از آغاز کار، مجوز کار خود را از وزارت کار و تأمین اجتماعی ترکیه دریافت و با خیال راحت در بازار کار ترکیه حضور یابید.
تورانیک همراه شما در مسیر مهاجرت و اشتغال قانونی در ترکیه.
قوانین ارسال دیدگاه
لطفاً پیش از ارسال نظر، خلاصه قوانین زیر را مطالعه کنید: