سفر به کشورهای خارجی همواره با هزینه‌های قابل‌توجهی همراه است و بخش عمده‌ای از این هزینه‌ها مربوط به حمل‌ونقل درون‌شهری می‌شود. استانبول، شهر زیبا و توریستی ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. با این حال، شهرداری استانبول برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل شهروندان و گردشگران، سیستم هوشمند استانبول کارت را راه‌اندازی کرده است. این کارت که جایگزین مناسبی برای پول نقد محسوب می‌شود، امکان استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی را با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر فراهم می‌آورد. در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی استانبول کارت، نحوه خرید و کاربردهای آن را نیز شرح دهیم.

استانبول کارت چیست؟

استانبول کارت، کارتی الکترونیکی و شارژ شدنی است که جهت پرداخت کرایه حمل‌ونقل عمومی در شهر استانبول مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کارت که در سال 2009 و با هدف تسهیل سیستم پرداخت کرایه‌ها معرفی شد، جایگزین سیستم قدیمی‌تر آکبیل گردید. استانبول کارت این امکان را برای شهروندان و مسافران فراهم می‌کند تا بدون نیاز به پرداخت پول نقد و با هزینه‌ای کمتر، از مترو، اتوبوس، تراموا، فونیکولار و کشتی‌های شهری استفاده نمایند.

استانبول کارت انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شهرداری استانبول در مجموع 6 نوع مختلف از این کارت‌ها را ارائه می‌دهد:

1. استانبول کارت عمومی (قرمز): این نوع استانبول کارت، پرکاربردترین و معمول‌ترین گزینه است که همه افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. کارت قرمز بدون نیاز به ثبت مشخصات هویتی قابل تهیه بوده و برای گردشگران و افرادی که به‌صورت موقت در استانبول حضور دارند بسیار مناسب است. این کارت را می‌توانید به‌سادگی از دستگاه‌های مستقر در ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی با پرداخت 130لیر خریداری کنید.
2. استانبول کارت تخفیف‌دار (سبز): این کارت مخصوص دانشجویان، اساتید، معلمان و افراد بالای 60 سال تبعه ترکیه است. دارندگان کارت سبز می‌توانند از 50 درصد تخفیف در کرایه وسایل حمل‌ونقل عمومی بهره‌مند شوند. برای دریافت این کارت، ارائه مدارک هویتی و تحصیلی یا شناسنامه به منظور احراز شرایط سنی الزامی است.
3. استانبول کارت ماهانه (آبی): استانبول کارت آبی یک کارت اشتراکی با اعتبار یک ماهه است. دارنده این کارت می‌تواند در طول یک ماه و تا سقف 180 سفر از حمل‌ونقل عمومی شهر استفاده نماید. پس از پایان اعتبار زمانی یا تعداد سفرهای تعیین شده، اعتبار کارت باید مجددا تمدید گردد. اعتبار باقیمانده به ماه بعد منتقل نمی‌شود. علاوه بر ساکنان استانبول، افرادی که در جزایر پرنس سکونت دارند و کارکنان برخی سازمان‌ها نیز می‌توانند کارت آبی دریافت کنند.
4. استانبول کارت رایگان (زرد): مادران دارای کودک زیر 4 سال، افراد بالای 65 سال، معلولان جسمی و ذهنی، کارکنان شهرداری، قهرمانان ملی، قضات و نظامیان تبعه ترکیه، مشمول دریافت استانبول کارت زرد با تخفیف 100 درصدی هستند. دارندگان این کارت بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای و تنها با نشان دادن کارت، قادر به استفاده از سیستم حمل‌ونقل شهری خواهند بود.
5. بلیط چندبار مصرف: افرادی که قصد استفاده محدود از حمل‌ونقل عمومی را دارند، می‌توانند به‌جای خرید استانبول کارت، بلیط‌های چندبار مصرف را انتخاب کنند. این بلیط‌ها بر حسب دفعات قابل استفاده در انواع تک‌سفره، 2 سفره، 3 سفره، 5 سفره و 10 سفره ارائه می‌شوند و صرفا امکان تعداد سفرهای درج شده بر روی آن‌ها وجود دارد.
6. استانبول کارت گردشگری (Istanbul City Card): شهرداری استانبول برای رفاه حال گردشگران داخلی و خارجی، کارت ویژه‌ای را با عنوان استانبول سیتی کارت طراحی کرده است که بر اساس تعداد روزهای اقامت در استانبول عرضه می‌شود. سیتی کارت در بازه‌های زمانی 1، 3، 5، 7 و 15 روزه با تعداد دفعات استفاده متفاوت، قابل خریداری است. این کارت شخصی نیست و تمامی اعضای خانواده می‌توانند تا پایان اعتبار زمانی کارت، بدون محدودیت از آن استفاده کنند.

نوع استانبول کارت تهیه شده بر روی کارت درج می‌شود و غیرقابل تغییر است. ماموران کنترل بلیط در هر زمان می‌توانند کارت و مدارک هویتی فرد را بررسی کنند و در صورت مغایرت، جریمه سنگینی برای دارنده کارت در نظر خواهند گرفت.

موارد کاربرد استانبول کارت

استانبول کارت دامنه کاربرد وسیعی دارد و تقریبا در تمام سیستم حمل‌ونقل عمومی استانبول قابل استفاده است. مهم‌ترین موارد کاربرد این کارت عبارت‌اند از:

1. مترو، متروبوس، تراموا و اتوبوس‌های شهری: با استانبول کارت می‌توانید کرایه این وسایل نقلیه را پرداخت کنید. کافیست کارت را روی دستگاه کارت‌خوان قرار دهید و پس از کسر شدن مبلغ کرایه، می‌توانید سوار مترو، اتوبوس یا تراموا شوید و به مقصد خود برسید.
2. کشتی‌های مسافربری شهری: برای جابجایی بین دو سوی بسفر و تنگه، خطوط کشتیرانی مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید بلیط این کشتی‌ها را هم با استانبول کارت خریداری کنید. به این ترتیب، سفری دریایی و به یادماندنی را با هزینه بسیار مناسب تجربه خواهید کرد.
3. تله‌کابین‌ها: برای استفاده از تله‌کابین محبوب و توریستی پیر لوتی در منطقه Eyüp، می‌توانید با استانبول کارت بلیط تهیه کنید.
4. مراکز خرید، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها: بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌های معروف استانبول نظیر کارفور و مگروس، امکان خرید با استانبول کارت را فراهم کرده‌اند. برخی رستوران‌ها نیز این کارت را به‌عنوان روش پرداخت می‌پذیرند.
5. موزه‌ها: شما می‌توانید بلیط ورودی برخی موزه‌های استانبول مانند موزه هنرهای مدرن را نیز با استانبول کارت خریداری نمایید.
6. پارکینگ‌ها و سرویس‌های بهداشتی عمومی: در پارکینگ‌های عمومی سطح شهر و همچنین سرویس‌های بهداشتی عمومی، می‌توانید هزینه را از طریق استانبول کارت پرداخت کنید. این ویژگی به‌ویژه برای گردشگران که ممکن است پول نقد کافی همراه نداشته باشند، بسیار کاربردی است.

انواع کاربردهای استانبول کارت لزوما به موارد فوق محدود نمی‌شود و بسته به تغییر قراردادها و تفاهم‌نامه‌های شهرداری استانبول، این کارت در آینده می‌تواند کاربردهای متنوع‌تری نیز پیدا کند.

خرید استانبول کارت

خرید استانبول کارت در استانبول بسیار آسان است و نیازمند طی کردن پروسه پیچیده اداری نیست. در هر یک از روش‌های زیر می‌توانید اقدام به خرید این کارت نمایید:

1. خرید از فرودگاه‌ها: اگر با هواپیما وارد استانبول شده‌اید، می‌توانید مستقیما از فرودگاه نسبت به تهیه استانبول کارت اقدام کنید. در فرودگاه جدید استانبول، دستگاه‌های Biletmatik زردرنگ در طبقه منفی یک و در ایستگاه متروی Havaist قرار دارند. همچنین در ترمینال پروازهای خارجی فرودگاه صبیحه گوکچن نیز دستگاه‌های خودپرداز فروش استانبول کارت مستقر هستند.
2. خرید از ایستگاه‌های مترو و خطوط حمل‌ونقل عمومی: تمامی ایستگاه‌های مترو، تراموا، فونیکولار و ایستگاه‌های اصلی اتوبوس‌ها و متروبوس‌ها، دارای باجه یا دستگاه فروش استانبول کارت می‌باشند. در این مراکز نیز دستگاه‌های Biletmatik را خواهید یافت که با منوی انگلیسی، امکان خرید آسان استانبول کارت را فراهم می‌کنند.
3. خرید از دکه‌های روزنامه‌فروشی، کیوسک‌ها و فروشگاه‌های سطح شهر: در بسیاری از دکه‌های مطبوعاتی و کیوسک‌های سطح شهر استانبول امکان خرید استانبول کارت وجود دارد. برخی از این مراکز با برچسب “Akbil Dolum Noktası” یا “İstanbulkart Dolum Noktası” قابل شناسایی هستند. همچنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ نظیر کارفور، مگروس، شوک (Şok) و بی‌آی‌ام (BİM) نیز استانبول کارت می‌فروشند.

قیمت استانبول کارت در حال حاضر 130 لیر است. توجه داشته باشید این کارت پس از خرید، فاقد اعتبار است و می‌بایست نسبت به شارژ آن اقدام نمایید.

شارژ استانبول کارت

برای شارژ استانبول کارت، گزینه‌های متعددی پیش روی شما قرار دارد:

1. شارژ از طریق دستگاه‌های Biletmatik: دستگاه‌های زردرنگ Biletmatik که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، علاوه بر فروش استانبول کارت، امکان شارژ آن را نیز فراهم می‌کنند. برای شارژ، کارت را بر روی محل مشخص شده قرار دهید، مبلغ موردنظر را انتخاب کنید و وجه را بپردازید.
2. شارژ در باجه‌ها و دفاتر فروش: شما می‌توانید در باجه‌های فروش بلیط در ایستگاه‌های مترو، خطوط اتوبوسرانی و ترمینال‌های کشتی‌های مسافری، کارت خود را شارژ نمایید. کافیست کارت و مبلغ موردنظر را به متصدی باجه ارائه دهید.
3. شارژ از طریق کیوسک‌ها و فروشگاه‌های معتبر: دکه‌های روزنامه‌فروشی و سوپرمارکت‌هایی که استانبول کارت را به فروش می‌رسانند، عموما دستگاه شارژ این کارت را نیز دارند.
4. شارژ آنلاین: اگر حساب بانکی در یکی از بانک‌های ترکیه دارید، می‌توانید از طریق اپلیکیشن همراه بانک (Mobile Banking) و یا درگاه اینترنتی، کارت خود را شارژ کنید. بانک‌های عامل این سرویس شامل Akbank، Finansbank، Garanti، İş Bankası، Yapı Kredi، Ziraat Bank و VakıfBank می‌باشند.
5. شارژ خودکار: با فعال‌سازی سرویس شارژ خودکار (Auto-Load) در سامانه آنلاین استانبول کارت، به محض پایین آمدن اعتبار از حد مشخص شده، کارت شما به‌صورت خودکار از حساب بانکی شارژ خواهد شد.

میزان حداقل و حداکثر شارژ استانبول کارت به ترتیب 5 و 500 لیر است. توصیه می‌شود برای پرهیز از ازدحام، کارت خود را به میزان بیشتری شارژ کنید تا نیاز به شارژ مجدد در فواصل کوتاه نداشته باشید.

مزایای استانبول کارت

1. صرفه‌جویی در هزینه‌ها: استفاده از استانبول کارت در مقایسه با خرید بلیط‌های یک‌بار مصرف کاغذی، هزینه حمل‌ونقل شما را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
2. تخفیف در سفرهای چندگانه: اگر در یک بازه زمانی دو ساعته، چندین بار از سیستم حمل‌ونقل استفاده نمایید، در سفرهای دوم به بعد، تخفیف بیشتری برای شما اعمال می‌شود.
3. سرعت و سهولت تردد: از آنجا که دیگر نیازی به خرید بلیط در هر بار سفر ندارید، زمان انتظار شما در ایستگاه‌ها و صف‌های طولانی به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد.
4. حمل نقدینگی کمتر: استانبول کارت این امکان را به شما می‌دهد بدون همراه داشتن پول نقد، هزینه سفر خود را بپردازید. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که دسترسی به خودپرداز ممکن نیست، بسیار کاربردی خواهد بود.
5. امکان بازیابی: در صورت مفقود شدن استانبول کارت شخصی شده، می‌توانید با مراجعه به دفاتر خدمات مشتریان، کارت المثنی دریافت کنید و اعتبار کارت قبلی را انتقال دهید.
6. تردد همه اعضای خانواده با یک کارت: یک کارت می‌تواند برای استفاده 5 نفر تا 5 بار در هر ایستگاه کارایی داشته باشد. به این ترتیب اعضای یک خانواده می‌توانند بدون نیاز به کارت‌های متعدد در شهر تردد نمایند.

سخن پایانی

استانبول کارت نه‌تنها برای گردشگران، بلکه برای ساکنان استانبول نیز کارایی فراوانی دارد و نقش مهمی در مدیریت هزینه‌های روزانه ایفا می‌کند. بسیاری از شهرهای بزرگ جهان امروزه به استفاده از کارت‌های الکترونیکی برای اداره امور حمل‌ونقل عمومی روی آورده‌اند و استانبول کارت نیز در زمره موفق‌ترین این سیستم‌ها قرار دارد. اگر قصد سفر به استانبول را دارید، تهیه این کارت را به هیچ وجه از یاد نبرید! با استانبول کارت می‌توانید ضمن صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان، تجربه گشت‌وگذار در شهر زیبا و تاریخی استانبول را به بهترین شکل ممکن از سر بگذرانید.